Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KazimierzKorus
UniwersytetJagielloński
Tęsknotazawolnościąwzmysłowych
obrazachArystofanejskiejkomedii
Wrozmaitychdyskusjachfilozofówisofistówgreckichwciążpojawia-
łosiępytanieosenstworzeniaideałówikierowaniasięnimiwżyciu
codziennym
1
.Przecież-dowodzono-światpraktyczniebudowany
przezludzijestpełenzła,idealiściwciążprzegrywają,żyjąpozanur-
temgłównychwydarzeń.Interesczłowieka,aniejakieśideały,jakaś
niepoznawalnaprawda,jestmiarąwszechrzeczy-powtarzalizaProta-
gorasemiGorgiaszemsofiści
2
.Prawosilniejszegosprawdzasięwżyciu
zwierząt,amydoichświata,donaturyprzecieżnależymy-przypomi-
nałKrycjasz
3
.Kierujmysięzatemzdrowymrozsądkiemiprzyjmijmy
zasadępraktyczną:torzeczywistośćjestideałem
4
.
Tymczasemwciążprzeciwkotakiemumyśleniuprotestowaliideali-
ści-najbardziejznanyjesttuprotestSokratesa,któryzaswójidealizm
zapłaciłżyciem.Tęsknotęswojąwyrażalinaróżnesposoby.Zgadzali
sięzogólnymsądem,żeświatjestzły,aleprzecieżbyłbyjeszczegorszy
1OzwiązkumiędzyhistorycznymprocesemkształceniastarożytnegoGrekaaducho-
wąkonstrukcjąidealnegoobrazuczłowiekaznakomiciepisałW.Jaegerwsławnejijuż
klasycznej,chociażniezdezaktualizowanejmonografiipt.Paideia.Formowanieczłowieka
greckiego,przeł.M.Plezia,H.Bednarek,Warszawa2001;por.zwłaszczarozdz.X:Ostat-
niezmaganiaszlachtyiuwiecznieniejejideałów,s.269in.
2Tamże,s.375in.
3Platonpoświęciłwymienionymwyżejsofistom(Protagorasowi,GorgiaszowiiKritia-
szowi)dialogi,którenosząichimionawtytule.
4Krytykujemyrelatywizmetycznysofistów,aleprzecieżniemożemyniewidziećich
nowatorstwawzakresietechnikimetodwychowawczych.Ztegopunktuwidzeniaoce-
niałsofistówuczonyfrancuskiH.I.Marrou,Historiawychowaniawstarożytności,przeł.
S.Łoś,Warszawa1969,którysłuszniezatytułowałjedenzeswoichrozdziałów,Nowa-
torskiwkładwczesnejsofistyki,s.86in.
~11~
