Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MiłowitKuniński
wwiedzęuprzedniąpodmiotuludzkiego,któryzracjiswegowątpienia
doskonałymniejest,pokazuje,iżosiągnięciewiedzyprzekraczającej
możliwościludzkiegorozumupodkażdymwzględem,zpowodunie-
skończonejnaturyprzedmiotupoznania,jestjeszczemocniejodeń
uzależnione,gdyżumysłludzkimusimiećwsobiewjakiśsposóbna
pierwszymmiejscuujęcietego,conieskończone,przedujęciemtego,coskoń-
czone,czyliujęcieBogaprzedujęciemmniesamego
27
.
PoznanieBogajestwięcmożliwedziękiBogu,alenawetrozpozna-
niewłasnejskończonościwymagaposiadaniamiary,jakąjestujęcienie-
skończoności.
Przekroczeniegraniciosiągnięciemożliwienajwyższegopoziomu
poznanianaprzestrzenidziejówrefleksjifilozoficznejbyłozazwyczaj
ujmowanejakowspomaganeprzezczynnikgórującynadczłowiekiem,
doskonałylubnieskończony,boski,będącybogiemfilozofówczywresz-
cieBogiemreligii,która,budującsweintelektualnefundamenty,język
ikategoriepojęciowe,sięgaładoklasycznejtradycjimetafizycznej.
Ukazującprzetworzeniemituwteologięnaturalną,Jaegerzwraca
uwagę,żesceptycyzmjakojedynaszkoławstarożytnościniezbudował
własnejteologiinaturalnej.
Jaksięwydaje,dopierowczasachnowożytnychsceptykBlaisePa-
scal,odrzuciwszymetafizykęKartezjusza,czylijegonaturalnąteologię,
uznawiaręopartąnauczuciuiwolizazdolnądoopisukondycjiczło-
wiekaijegorelacjiwobecBoga.WtensposóbfilozofiaBogaokazujesię
nierozerwalniezwiązanazantropologiąfilozoficzną.Ludzkaświado-
mośćczywyczuwanieobecnościBogaukrytego(Dieusensibleaucoeur)
niemanaturypozytywnej,jestspontanicznąteologiąnegatywną,choć
ugruntowanąwporządkuserca,bezktóregopodstawowepojęciafilo-
zofiiinaukiniemogłybybyćrozumiane,acozatemidzie,rozumnie
byłbywstanieznaleźćpunktuwyjściadoswychdedukcyjnychrozumo-
wań.MyślPascala,przycałejjejgłębokiejwnikliwości,oddalawiaręod
rozumu,zeszkodądlaobu.
WdrugiejpołowieXVIIwieku,gdydziękiGottfriedowiWilhelmo-
wiLeibnizowiiBenedyktowi(Baruchowi)Spinozieutrwalasiępozycja
wielkichsystemówmetafizycznychzapoczątkowanychprzezKarte-
27R.Descartes,Medytacjeopierwszejfilozofiiwrazzzarzutamiuczonychmężówiodpo-
wiedziamiautoraorazRozmowazBurmanem,przeł.M.iK.Ajdukiewiczowie,Warszawa
1958,s.60(pag.bocz.45).
~54~
