Pielęgniarstwo. Podręcznik dla studiów medycznych

Kazimiera Zahradniczek

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

83-200-3383-7

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2006

Liczba stron:

656

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

. Pielęgniarstwo. Podręcznik dla studiów medycznych. Red. Zahradniczek, Kazimiera . Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2006, 656 s. ISBN 83-200-3383-7

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A2 Zahradniczek, K.

T1 Pielęgniarstwo. Podręcznik dla studiów medycznych

PB PZWL Wydawnictwo Lekarskie

PP Warszawa

YR 2006

SN 83-200-3383-7

Bibliografia BibTex:

@Book{ 92109, author = "", editor = "Zahradniczek, Kazimiera", title = "Pielęgniarstwo. Podręcznik dla studiów medycznych", publisher = "PZWL Wydawnictwo Lekarskie", year = "2006", address = "Warszawa", isbn = "83-200-3383-7" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU -

ED - Zahradniczek, Kazimiera

TI - Pielęgniarstwo. Podręcznik dla studiów medycznych

PB - PZWL Wydawnictwo Lekarskie

CY - Warszawa

PY - 2006

SN - 83-200-3383-7

ER -

Netografia (standard APA):

. Red. Zahradniczek, Kazimiera. Pielęgniarstwo. Podręcznik dla studiów medycznych [baza danych online] Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2006 [dostęp: 05 05 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/pielegniarstwo-podrecznik-dla-studiow-medycznych-kazimiera-zahradniczek-92109.

opieka zdrowotna, pielęgniarstwo, komunikowanie się z pacjentem, pielęgnowanie

Treść podręcznika jest zgodna z obowiązującymi standardami kształcenia dla studiów pielęgniarskich wszystkich typów. Książka jest podzielona na 12. rozdziałów, które są zakończone ćwiczeniami sprawdzającymi opanowany materiał. Autorzy kładą szczeg...

Więcej

ISBN/ISSN:

83-200-3383-7

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2006

Liczba stron:

656

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Rozdział 1. Zdrowie i opieka nad zdrowiem człowieka - Stefania Poznańska16
1.1. Cele operacyjne rozdziału16
1.2. Zdrowie człowieka16
1.3. Złożone uwarunkowania zdrowia i rozwoju człowieka20
1.4. Promocja zdrowia u podstaw transformacji opieki nad zdrowiem człowieka25
1.5. Współczesne programowanie „Zdrowia dla wszystkich” i pielęgniarstwo30
Rozdział 2. Pielęgniarka w opiece nad zdrowiem - Stefania Poznańska40
2.1. Cele operacyjne rozdziału40
2.2. Wybór zawodu40
2.3. Pielęgnowanie, pielęgniarka i pielęgniarstwo w przeszłości42
2.4. Pielęgniarka i pielęgniarstwo – rola zawodowa, misja i funkcje współcześnie46
2.5. Praktyka zawodowa pielęgniarek51
2.6. Kształcenie pielęgniarek i jego tendencje rozwojowe53
Rozdział 3. Filozoficzne i etyczno-deontologiczne podstawy pracy pielęgniarki - Irena Wrońska58
3.1. Cele operacyjne rozdziału58
3.2. Pojęcie filozofii człowieka i jej przedmiot59
3.3. Wybrane koncepcje filozofii człowieka60
3.4. Wpływ wybranych koncepcji filozofii człowieka na kształtowanie się myśli naukowej współczesnego pielęgniarstwa63
3.4.1. Modele opieki uwzględniające zaspokajanie potrzeb bytowych człowieka63
3.4.2. Modele opieki uwzględniające rozwój osobowościowy podopiecznych64
3.4.3. Modele opieki uwzględniające stosunki międzyludzkie pielęgniarka–podopieczny65
3.4.4. Modele rozpatrujące opiekę pielęgniarską w aspekcie systemowym65
3.4.5. Modele opieki uwzględniające oddziaływanie pól energetycznych66
3.5. Podstawowe pojęcia dotyczące moralności67
3.5.1. Pojęcia moralności, normy moralnej, morale, etosu67
3.5.2. Nauki o moralności68
3.5.3. Podstawowe nurty i twierdzenia etyki normatywnej69
3.5.3.1. Podstawowe twierdzenia etyki niezależnej69
3.5.3.2. Podstawowe twierdzenia etyki chrześcijańskiej71
3.6. Rodowód etyczny polskiego pielęgniarstwa72
3.7. Etyka zawodowa pielęgniarstwa – jej przedmiot i funkcje74
3.8. Kodeksy deontologiczne współczesnej pielęgniarki77
3.9. Odpowiedzialność zawodowa pielęgniarek81
3.10. Problemy i dylematy etyczne pracy pielęgniarek82
3.10.1. Proces rozwiązywania dylematów etycznych84
Rozdział 4. Komunikowanie się w relacjach pielęgniarka–pacjent oraz we współpracy zespołowej - Stefania Poznańska88
4.1. Cele operacyjne rozdziału88
4.2. Relacje międzyludzkie i komunikowanie się89
4.3. Relacje terapeutyczne pielęgniarka–pacjent91
4.4. Komunikowanie się terapeutyczne pielęgniarka–pacjent97
4.5. Sprawności techniczne w komunikowaniu się terapeutycznym pielęgniarka–pacjent101
4.6. Niewłaściwości i błędy w komunikowaniu się terapeutycznym pielęgniarka–pacjent105
4.7. Trudności w nawiązywaniu terapeutycznej relacji i komunikowaniu się z pacjentem108
4.8. Współpraca zespołowa – we współczesnej opiece nad zdrowiem110
Rozdział 5. Pielęgniarstwo, jego naukowość oraz istota - Stefania Poznańska114
5.1. Cele operacyjne rozdziału114
5.2. Pielęgniarstwo i jego złożoność115
5.3. Naukowość pielęgniarstwa117
5.4. Założenia teoretyczne pielęgniarstwa118
5.4.1. Wielki model pielęgniarstwa Florence Nightingale118
5.4.2. Teoria pielęgniarstwa Hildegard Peplau121
5.4.3. Teoria pielęgniarstwa Virginii Henderson122
5.4.4. Teorie pielęgniarstwa Dorothei Orem125
5.4.5. Model pielęgniarstwa transkulturowego Madelaine Leininger135
5.5. Troska jako istota pielęgniarstwa137
Rozdział 6. Podstawy i założenia zindywidualizowanego pielęgnowania - Jolanta Górajek-Jóźwik141
6.1. Cele operacyjne rozdziału141
6.2. Pielęgniarstwo, pielęgnowanie – założenia indywidualizacji opieki nad pacjentem i środowiskiem141
6.2.1. Pielęgnowanie wykorzystujące teorie (modele) pielęgniarstwa144
6.2.2. Pielęgnowanie wykorzystujące Primary Nursing145
6.2.3. Pielęgnowanie wykorzystujące proces pielęgnowania146
6.3. Istota procesu pielęgnowania151
6.3.1. Pielęgnowanie skierowane na człowieka i środowisko151
6.3.2. Pielęgnowanie ukierunkowane na zdrowie152
6.4. Struktura procesu pielęgnowania – etapy i fazy153
6.4.1. Etap I. Rozpoznanie stanu podmiotu opieki i środowiska154
6.4.1.1. Faza l. Gromadzenie danych154
6.4.1.2. Faza 2. Analizowanie, syntetyzowanie danych162
6.4.1.3. Faza 3. Formułowanie rozpoznania pielęgniarskiego163
6.4.2. Etap II. Planowanie pielęgnowania167
6.4.2.1. Faza 1. Formułowanie celów opieki167
6.4.2.2. Faza 2. Dobieranie osób, działań, sprzętu do zadań168
6.4.2.3. Faza 3. Formułowanie planu opieki169
6.4.3. Etap III. Realizowanie planu pielęgnowania170
6.4.3.1. Faza 1. Przygotowanie dawcy opieki170
6.4.4. Etap IV. Ocenianie wyników pielęgnowania171
6.4.3.2. Faza 2. Przygotowanie biorcy opieki171
6.4.4.1. Faza 1. Analizowanie wyników172
6.4.4.2. Faza 2. Formułowanie oceny172
6.5. Charakter procesu pielęgnowania174
6.5.1. Komunikowanie się w procesie pielęgnowania – zakres i charakter175
6.5.1.1. Formy komunikowania się w procesie pielęgnowania177
6.5.1.2. Dokumentacja i zasady dokumentowania w procesie pielęgnowania178
Rozdział 7. Zagadnienia organizacji pracy pielęgniarskiej - Helena Lenartowicz186
7.1. Cele operacyjne rozdziału186
7.2. System organizacyjny186
7.2.1. Podstawowe założenia podejścia systemowego187
7.2.2. Misja, zamierzenia, cel190
7.2.3. Kierowanie, zarządzanie, przywództwo191
7.2.4. Grupa, zespół, praca zespołowa192
7.2.5. Funkcje kierownicze195
7.3. Organizacja pielęgniarskiego stanowiska pracy199
7.3.1. Stanowisko pracy, elementy składowe199
7.3.2. Nazwa stanowiska, miejsce w strukturze, więzi199
7.3.3. Cele, proces pracy200
7.3.4. Podział pracy na zespołowym stanowisku202
7.3.5. Czas pracy, obciążenie fizyczno-psychiczne, przerwy w pracy204
7.3.6. Ocenianie pracy207
7.3.7. Obsada stanowiska pracy210
7.3.8. Obsługa stanowiska pracy212
7.4. Jakość opieki zdrowotnej213
7.4.1. Współczesne podejście do jakości214
7.4.2. Proces doskonalenia jakości216
Rozdział 8. Działalność pedagogiczna pielęgniarki - Wiesława Ciechaniewicz229
8.2. Istota działalności pedagogicznej w zawodzie pielęgniarki229
8.l. Cele operacyjne rozdziału229
8.2.1. Działalność pedagogiczna wśród zadań zawodowych pielęgniarki229
8.2.2. Funkcja wychowawcza w zawodzie pielęgniarki230
8.2.3. Funkcja kształcenia w zawodzie pielęgniarki233
8.3. Istota oddziaływań pedagogicznych w pielęgnowaniu234
8.3.1. Oddziaływania wychowawcze234
8.3.2. Proces nauczania i uczenia się237
8.3.3. Proces kształtowania umiejętności239
8.3.4. Ogólne zasady postępowania w działalności pedagogicznej realizowanej przez pielęgniarkę239
8.4. Formy organizacyjne stosowane w wychowaniu, nauczaniu i uczeniu się240
8.5. Metody wychowania, nauczania i uczenia się242
8.5.1. Metody wychowania242
8.5.2. Metody nauczania243
8.5.3. Metody uczenia się246
8.6. Środki dydaktyczne ułatwiające nauczanie i uczenie się249
8.7. Edukacja pacjenta250
8.7.1. Edukacja pacjenta – definicja pojęcia250
8.7.2. Planowanie edukacji pacjenta251
8.7.2.1. Ocena stanu i sytuacji pacjenta na potrzeby planowania edukacji252
8.7.2.2. Określenie celów edukacji252
8.7.2.3. Dobór treści edukacji254
8.7.2.4. Planowanie form, metod i środków dydaktycznych257
8.7.3. Ocena rezultatów edukacji pacjenta258
8.7.4. Uwarunkowania realizacji edukacji pacjenta258
8.8. Proces przygotowania opiekunów do opieki nieprofesjonalnej – zadania pielęgniarki259
Rozdział 9. Charakterystyka warunków i metod pracy pielęgniarki w wybranych zakładach opieki zdrowotnej - Kazimiera Zahradniczek, Anna Majda263
9.l. Cele operacyjne rozdziału263
9.2. Wyjaśnienie podstawowych pojęć264
9.3. Zakład opieki zdrowotnej265
9.3.1. Szpital265
9.3.2. Zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy267
9.3.3. Przychodnia, ośrodek zdrowia, poradnia269
9.3.4. Dom pomocy społecznej270
9.4. Prawa pacjenta274
9.4.1. Wprowadzenie274
9.4.2. Prawa pacjenta w ustawodawstwie polskim275
9.4.3. Prawa pacjenta w Europie na podstawie Deklaracji Promocji Praw Pacjenta Światowej Organizacji Zdrowia277
9.5. Przyjęcie pacjenta do szpitala i na oddział. Wypisanie pacjenta ze szpitala282
9.6. Bezpieczne otoczenie284
9.7. Oddychanie285
9.8. Odżywianie302
9.9. Wydalanie321
9.10. Utrzymanie właściwej temperatury ciała323
9.11. Czystość pacjenta325
9.11.1. Higiena i pielęgnacja jamy ustnej326
9.11.2. Utrzymanie ciała w czystości328
9.12. Wygoda pacjenta334
9.13. Pomoc przy zmianie pozycji i poruszaniu się345
9.14. Wypoczynek364
9.15. Zagadnienia dotyczące sfery seksualnej366
Rozdział 10. Udział pielęgniarki w procesie diagnozowania i leczenia - Anna Majda, Kazimiera Zahradniczek369
10.1. Cele operacyjne rozdziału369
10.2. Zasady wykonywania zleceń369
10.3. Udział pielęgniarki w badaniu pacjentów389
10.3.1. Badania ogólne fizykalne390
10.3.2. Badania ogólne dodatkowe397
10.3.3. Badania pomocnicze403
10.3.4. Badania specjalistyczne419
10.4. Podstawowe zasady przygotowania i podawania leków424
10.4.1. Podawanie leków przez przewód pokarmowy426
10.4.2. Podawanie leków przez układ oddechowy429
10.4.3. Podawanie leków przez błonę śluzową441
10.4.4. Podawanie leków przez skórę442
10.4.5. Podawanie leków drogą dotkankową przez wstrzyknięcia448
10.5. Udział pielęgniarki w usprawnianiu pacjentów470
Rozdział 11. Pielęgnowanie pacjentów z zaburzeniami podstawowych układów, narządów i zmysłów - Kazimiera Zahradniczek, Anna Majda478
11.1. Cele operacyjne rozdziału478
11.2. Pielęgnowanie pacjentów z zaburzeniami w funkcjonowaniu układu termoregulacji478
11.2.1. Gromadzenie informacji o pacjencie z podwyższoną temperaturą ciała481
11.2.1.1. Określenie stanu fizycznego481
11.2.1.2. Określenie stanu psychicznego482
11.2.1.3. Określenie stanu społecznego483
11.2.1.4. Wykonywanie pomiarów483
11.2.2. Formułowanie diagnozy pielęgniarskiej486
11.2.1.5. Analiza dokumentacji486
11.3. Pielęgnowanie pacjentów ze zmianami na skórze490
11.3.1. Gromadzenie informacji o pacjencie491
11.3.1.1. Określenie stanu fizycznego491
11.3.1.2. Określenie stanu psychicznego504
11.3.1.3. Określenie stanu społecznego504
11.3.2. Formułowanie diagnozy pielęgniarskiej505
11.3.1.4. Wykonywanie pomiarów505
11.3.1.5. Analiza dokumentacji505
11.3.3. Udział pielęgniarki w wykonywanych badaniach diagnostycznych i leczeniu517
11.3.4. Profilaktyka chorób ze zmianami na skórze517
11.4. Pielęgnowanie pacjentów z zaburzeniami w funkcjonowaniu pracy serca, układu krążenia oraz układu oddechowego518
11.4.1. Gromadzenie informacji o pacjencie518
11.4.1.1. Określenie stanu fizycznego518
11.4.1.2. Określenie stanu psychicznego532
11.4.1.3. Określenie stanu społecznego532
11.4.1.4. Wykonywanie pomiarów533
11.4.2. Formułowanie diagnozy pielęgniarskiej538
11.4.1.5. Analiza dokumentacji538
11.5. Pielęgnowanie pacjentów z zaburzeniami w funkcjonowaniu układu pokarmowego545
11.5.1. Gromadzenie informacji o pacjencie546
11.5.1.1. Określenie stanu fizycznego546
11.5.1.2. Określenie stanu psychicznego553
11.5.1.3. Określenie stanu społecznego553
11.5.2. Formułowanie diagnozy pielęgniarskiej554
11.5.1.4. Wykonywanie pomiarów554
11.5.1.5. Analiza dokumentacji554
11.6. Pielęgnowanie pacjentów z zaburzeniami w funkcjonowaniu układu moczowego559
11.6.1. Gromadzenie informacji o pacjencie560
11.6.1.1. Określenie stanu fizycznego560
11.6.1.2. Określenie stanu psychicznego565
11.6.1.3. Określenie stanu społecznego566
11.6.2. Formułowanie diagnozy pielęgniarskiej567
11.6.1.4. Wykonywanie pomiarów567
11.6.1.5. Analiza dokumentacji567
11.7. Pielęgnowanie pacjentów z zaburzeniami w funkcjonowaniu układu nerwowego573
11.7.1. Gromadzenie informacji o pacjencie573
11.7.1.1. Określenie stanu fizycznego – objawy neurologiczne573
11.7.1.2. Określenie stanu psychicznego578
11.7.1.3. Określenie stanu społecznego581
11.7.1.4. Wykonywanie badań581
11.7.2. Problemy pielęgnacyjne586
11.8. Pielęgnowanie pacjentów z zaburzeniami w funkcjonowaniu narządów zmysłu wzroku i słuchu591
11.8.1. Pielęgnowanie pacjenta z upośledzonym wzrokiem i niewidomego591
11.8.2. Pielęgnowanie pacjenta źle słyszącego i z całkowitą utratą słuchu593
Rozdział 12. Zasady pielęgnowania pacjentów w wybranych stanach - Wiesława Ciechaniewicz, Maria Pieniążek597
12.1. Cele operacyjne rozdziału597
12.2. Ogólne zasady postępowania – znaczenie w profesjonalnym pielęgnowaniu597
12.3. Człowiek ciężko chory598
12.3.1. Określenie stanu598
12.3.2. Dane o stanie pacjenta istotne w planowaniu pielęgnowania599
12.3.3. Problemy opiekuńcze i cele pielęgnowania600
12.3.4. Zasady pielęgnowania człowieka ciężko chorego601
12.4. Człowiek w stanie nagłego zagrożenia życia603
12.4.1. Określenie stanu603
12.4.2. Dane o stanie pacjenta istotne w rozpoznaniu nagłego zagrożenia życia604
12.4.3. Zasady postępowania w stanach zagrożenia życia605
12.5. Człowiek nieprzytomny606
12.5.1. Określenie stanu606
12.5.2. Dane o stanie pacjenta istotne w planowaniu pielęgnowania607
12.5.3. Problemy opiekuńcze i cele pielęgnowania608
12.5.4. Zasady pielęgnowania chorego nieprzytomnego608
12.6. Człowiek cierpiący z powodu bólu611
12.6.1. Określenie stanu611
12.6.2. Dane o stanie pacjenta istotne w planowaniu pielęgnowania615
12.6.3. Problemy opiekuńcze i cele pielęgnowania620
12.6.4. Zasady pielęgnowania człowieka cierpiącego z powodu bólu621
12.7. Człowiek przewlekle chory623
12.7.1. Określenie stanu623
12.7.2. Dane o stanie pacjenta istotne w planowaniu pielęgnowania625
12.7.3. Problemy opiekuńcze i cele pielęgnowania625
12.7.4. Zasady pielęgnowania człowieka przewlekle chorego626
12.8. Człowiek chory o niepomyślnym rokowaniu628
12.8.1. Określenie stanu628
12.8.2. Dane o stanie chorego istotne w planowaniu pielęgnowania628
12.8.3. Problemy opiekuńcze i cele pielęgnowania629
12.9. Chory umierający630
12.8.4. Zasady pielęgnowania chorego o niepomyślnym rokowaniu630
12.9.1. Określenie stanu630
12.9.2. Dane o stanie pacjenta istotne w sprawowaniu opieki631
12.9.3. Problemy opiekuńcze i cele pielęgnowania632
12.9.4. Zasady opieki i pielęgnowania człowieka umierającego634
12.9.5. Formy opieki nad człowiekiem umierającym635
12.10. Ogólne zasady pielęgnowania pacjentów w wybranych stanach wymagających profesjonalnego pielęgnowania636
Skorowidz641

Współczesnepielęgniarstwoosiągapoziomprofesjonalny,arozwijasięwścisłym

powiązaniuzideąpromocjizdrowia.Pielęgniarkisąprzygotowywanedoszerokie-

gowspółdziałaniazarównoztymi,którymświadcząswojąpomoc(jednostki,gru-

py,społeczności),jakzinnymipracownikamisłużbyzdrowia.Sąprzygotowywane

dorozwijaniakulturyzdrowotnej,podejmowaniaedukacjizdrowotnej–korzysta-

jącwtymznajnowszychteoriinauczania.Sąprzygotowanetakżedozapewnienia

ludziomtakiejpomocy,którasłużynietylkodoprzyswajaniakoniecznejwiedzy

irozwijaniaumiejętnościopiekowaniasięzdrowiem,aletakżewpływanakształto-

wanieprzekonańipostawzdrowotnychorazpoczuciaodpowiedzialnościzazdro-

wiewłasneiinnychludzi.Pielęgniarkiprzygotowujesiędorozwiązywaniaproble-

mówzdrowotnychidowspółdziałaniawichrozwiązywaniu.Wprocesieprofesjo-

nalizacjikształtująoneswojąodpowiedzialnośćwstosunkudotych,którym

świadcząswojąpomoc,awjejzapewnianiukierująsięetycznymizasadamiiwar-

tościami.

1.5

Współczesneprogramowanie„Zdrowia

dlawszystkich”ipielęgniarstwo

Wszerokimnurcieglobalizacjiświatawystępującymwspółcześnie–wielkiezna-

czeniemaodchodzenieodwcześniejszegomyśleniaidziałanianarzeczludzkiego

zdrowia.Jejpodstawęstanowiąosiągnięciapromocjizdrowiaiuznanierównego

prawadozdrowiadlawszystkichludzi.Przyjęcietychpodstawwskaliświatowej

wymagaprowadzeniawłaściwejpolitykizdrowotnej,opracowywaniastrategii

iprogramowaniaochronyzdrowiaorazsolidarnościirozwijaniaszerokiegowspół-

działania.

SpełnianieroliprzewodniejwtychdziałaniachpodejmujeŚwiatowaOrganiza-

cjaZdrowia(ŚOZ).Jejczłonkamisąprawiewszystkiekrajeświata.Strukturaorga-

nizacyjnaŚOZzapewniazarównoskupianiejejfunkcjonowaniawskaliświatowej

(KwateraGłówna),jakiwskaliregionalnej(BiuraRegionalne),ściślewspółpracu-

jącychzKwaterąGłówną.ŚwiatowaOrganizacjaZdrowiarozwijatakżezłożoną

ibardzoszerokąwspółpracęmiędzynarodowązkrajamiczłonkowskimi,atakże

zróżnymiorganizacjamizrodzinyNarodówZjednoczonych.Rozwijająrównież

zwielkimiinstytucjamifinansowymi–takimijakBankŚwiatowyiBankiRegio-

nalne.Wswoimfunkcjonowaniudysponujewięconanietylkowielkimmandatem,

aletakżepotencjałemzasobówimożliwościwpływania,inspirowania,ukierunko-

wywaniaiintegrowaniawielostronnychdziałańnarzeczzdrowiaijegoochrony,

atakżekorzystaniaztychdoświadczeńzdobywanychwcałymświecie.

WRegionieEuropejskimdeklaracjanZdrowiedlawszystkich”,jakopodstawa

doopracowaniastrategiidlatejczęściświata,zostałaprzyjętawdokumencie

z1985r.Wskazywałaonaceleregionalneiokreślałazadaniadlarządów.Jako

głównezakresydziałańwprowadzającychzmianywkrajachEuropynarzeczzdro-

wiastrategiatawskazywałana:stylżyciaijegowpływnazdrowie;czynnikiryzy-

kadlazdrowiaiśrodowiska;prowadzeniebadańpraktykizdrowotnej,zarządzania

ikadr;reorientacjęsystemusłużbyzdrowiazmedycznejnapromocjęzdrowia.

Brak wyników

Pielęgniarstwo. Podręcznik dla studiów medycznych

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra