Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1
Treśćpostrzeżeniazperspektywyrescogitans
1-1-Teoretycznenovumaproblemreprezentacjirzeczy
Przełom,którymiałmiejscewmomenciepojawieniasięflozofiRenée
Descartes’a(1596-1650),spowodowałprzemianędotychczasowegopara-
dygmatumyśleniaipodważyłmożliwośćbezpośredniegodoświadczenia
rzeczywistościpozapodmiotem.Wielubadaczyflozofinowożytnejpod-
kreśla,żeKartezjuszobszerniekorzystałzterminologiiwywodzącejsię
zmyślischolastycznej,copowodowało,iżwielezagadnieńpodejmował
bezzapleczawpostaciswojejwłasnejtablicypojęć.Jegopierwszeszkicedo
nowegosystemu,dotycząceproblemuzmysłowegopostrzegania,nawiązy-
wałydomyśliarystotelesowskiejitomistycznej,jednakużycietradycyjnych
terminów(postrzeganiekształtów,zmysłwspólny,czystyintelekt)musiało
zostaćzaadaptowanedojegonowejperspektywymyślowej16.Problematyka
korespondującazpoprzednimistanowiskami,jednakżewrównymstopniu
dystansującasięodnich,dotyczyłanietylkonowejmetodybadaniaprocesów
poznawczychczyzagadnieniaprzedmiotupercepcji,aletakżefunkcjonowa-
niazmysłuwspólnego,kwestiibezpośredniościpostrzeżenia,jegotreściowej
zawartościczywreszcierolimyślenia,towarzyszącegopostrzeganiu.Aspek-
tytebowiemwłaśniezewzględunapostawienieproblemupostrzegania
nanowopozwalająuwypuklićkwestię:czynaszedoświadczeniezmysłowe
posiadaswojąobiektywnąwartośćijaknanowymgruncieflozofinależy
rozumiećjegozewnętrznykorelat.Owoteoretycznezapleczestanowiłodla
Kartezjuszadobrypunktwyjścia,byrozpocząćkrytycznądyskusjęztradycją
flozofczną,wramachktórejmodelpoznaniaempirycznegowpostacirea-
listycznejflozofiArystotelesaiśw.TomaszazAkwinuokazałsięjużniedo
16
Por.R.Descartes,Règlespourladirectiondel’esprit,[w:]Ouvresetlettres,Paris1953,s.75-82.
