Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
1.Treśćpostrzeżeniazperspektywyrescogitans
przynajmniejnapoziomiefzjologicznym,zawieraelementmechanicznego
związkumiędzyludzkimciałemaprzedmiotamizewnętrznymi,aleniemoże
byćdoniegocałkowiciezredukowane.Właściwieidokładniepojmowany
problempercepcjidotyczygłówniepoziomudrugiego,alewszelkieprocesy,
któretammająmiejsce,funkcjonująoczywiściewścisłejrelacjizpoziomami
pozostałymi.Pozatymmogłobysięwydawać,iżpoziomtrzeciodnosisiędo
działalnościściślezwiązanejzmyśleniemodoświadczeniu,awięcdziałalności
odseparowanejodniegoitraktującejpoziompostrzeganiajakoprzedmiot
refleksji.Niejestjednakkwestiąprzypadku,iżKartezjuszumieszczawypo-
wiadaniesądówjakoaspektprocesupostrzegania.Percepcjajestbowiemmodi
myślenia,awięcjużformalniezawierasięwniejpewnaczynnośćintelektu-
alna.Wydawaniesądówbędziezatemprzejawemtakiegomyślenia,wktó-
rymdokonujesięsyntezamyślowegookreślaniatego,cojestdane,jakotreść
wewnątrzrescogitans.Podrugiezaś,możliwośćwydawaniazrozumiałych
zdańtypu:flCukierjestsłodki”jestprzejawemtego,żedoświadczenierze-
czyjawisięzawszejakokonkretneijakościowe,comusibyćwyjaśnionena
podstawiezaznaczoneji,wydawałobysię,nieprzekraczalnejróżnicymiędzy
podmiotowymidoznaniamijakościailościowymicechamiresextensal
ProceszmysłowegopostrzeganiajestuKartezjuszaczymśzgrunturela-
cyjnym,bodotyczywszystkichtrzechwyżejwymienionychpoziomów.Wtym
sensiewszystkieznichsąkluczowymielementami,pozwalającymiwyjaśnić
procespostrzeżeniaiwyodrębnićmyślowyelementzawartywzmysłowym
doświadczeniu.Analizaposzczególnychmomentówjestważna,bopozwa-
lauwypuklićcałyciągodniesieniapomiędzynimi,cooznacza,żeprzebieg
procesupostrzeganiajesttylkopewnymmodelem,prezentującymrelacjei-
rzeczjasna-nieprezentujeczasowegocharakterutegożprocesu.Schematten
prezentujesięwnastępującysposób:
(resextensa)A)rozciągłośćiruchilościowookreślonegoprzedmiotufzycz-
nego→B)ruchmiejscowyciałaludzkiegoijegonerwów→C)poruszenia
wwewnętrznejczęścimózguorazdziałaniezmysłuwspólnego→
(rescogitans)D)postrzeżeniacechpierwotnych(D1)idoznaniajakości
zmysłowych(D2)→E)formowanieideinabytej→F)formułowaniezdań
orzeczachpozanami.
Łatwozauważyć,iżniniejszymodeljestrozwinięciemiuszczegółowie-
niemwspomnianychwcześniejtrzechpoziomówkartezjańskiejstruktury
doświadczenia.DlategoteżrelacjapomiędzyA,BiCdotyczytego,coprzed-
miotoweizredukowanedoilościowopojmowanegoświata(poziomI).Zkolei
