Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.IslandiawEuropie
RozdziałI
IslandiawEuropie
1
Islandiaprzypominaeksperymentnaludziach.Umieść300tysięcyna
wyspieizobacz,cosięwydarzy.Islandiajestpodwielomawzględami
dziwnymmiejscem,ato,cosiętamdziejewmałejskali,stanowi
odzwierciedleniedziałaniasiłspołecznychoglobalnymznaczeniu.
AndriSnærMagnason,Krainamarzeń(2010:145)
Islandiazawszebyłanauboczuspraweuropejskichzpowoduswojegopołożenia
geograficznegoiwielkościpopulacji2.DopoczątkówXVIIIw.nawyspędocierali
jedynieeuropejscykupcy-przedewszystkimDuńczycy,rzadziejAnglicyiNiem-
cy-ibardzosporadyczniepodróżnicy.WXVIIIw.opisównaukowychwyspyire-
lacjipodróżniczychpojawiasięwięcej,alewciążIslandiapostrzeganabyłajako
krajegzotycznynakońcuświata.WPodróżydownętrzaziemiJuliuszVernewej-
ściedośrodkaglobuumieściłnalodowcuSnæfellsjökullnaIslandii,copośrednio
świadczyotym,jakiewyobrażeniaowyspiewpołowieXIXw.mieliwyedukowa-
niFrancuzi3.
OdśredniowieczadopołowyXXw.Islandianależałanajpierwprzezniecopo-
nad100latdoNorwegii,aodlatosiemdziesiątychXIVw.doDanii,rządziłna
niejprzysłanyprzezmonarchięduńskągubernator.Suwerennośćkrajuzyskałpo
Iwojnieświatowej,alepozostałzłączonyuniąpersonalnązKoronąduńską.Wpeł-
1FragmentpierwszejczęścirozdziałubyłzamieszczonywartykuleIslandiawEuropieopub-
likowanymwpracyzbiorowejpodredakcjąRyszardaŻelichowskiegoWyspyUniiEuropejskiej.
Bogactwoczybalast?(Budyta-Budzyńska2014).
2WksiążkachdotyczącychhistoriiEuropyIslandiawspominanajestrzadko.WEuropie
NormanaDaviesa(1998)pojawiasięwkontekściewyprawwikingówikulturygermańskiej,po-
wstaniaNATOiszczytuReagan-Gorbaczow.WPowojniu-innegobrytyjskiegohistorykaTo-
ny’egoJudta(2010)-wzmianekoIslandiiwogóleniema,podobniewMasteringModernWorld
HistoryNormanaLowe(2005)iwOneWorldDivisible:AGlobalHistorySince1945Davida
Reynoldsa(2001).WhistoriikontynentulewicowegohistorykaEricaHobsbawmazatytułowanej
Wiekskrajności(1999)Islandiawspominanajestczteryrazy:przyokazjizmiannaświeciepo
1918r.;złotejerywelfarestateiwzrostuliczbystudentówwtymczasie-wlatach1960-1980
naIslandiiwzrostbyłsiedmiokrotny,jedenznajwyższychwEuropie(Hobsbawm1999:275);
wrozdzialedotyczącymprzemianspołecznych,wtymemancypacjikobiet(ibidem:290)-na
Islandiiw1980r.prezydentemzostałakobietaibyłtopierwszytakiprzypadeknaStarymKon-
tynencie(piastowałaurząddo1996r.przezczterykadencje);czwartawzmiankadotyczyskładu
krajówOECD.
3JóhannHannesson,jedenzintelektualistówislandzkich,skonstatowałmetaforycznie,że
w1906r.,kiedypołożonokabeltelefonicznynadnieAtlantykułączącyIslandięzresztąświata,
nawyspieskończyłosięśredniowiecze(za:Tomasson1980:32).Możnapowiedzieć,żeodtego
momentuIslandiawkroczyładoEuropy.
