Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
RozdziałI.IslandiawEuropie
niniepodległympaństwemstałsięporeferendumw1944r.,gdyniemalwszyscy
IslandczycyopowiedzielisięwnimzaostatecznymzerwaniemzDanią.
IslandiizwiązkizEuropą
DopierwszegowejściaIslandiinaarenęmiędzynarodowądoszłowczasieIIwoj-
nyświatowejzasprawąBrytyjczyków,którzywmaju1940r.zajęliwyspęizorgani-
zowalitamarktycznecentrumszkoleniabojowego,będącewstępnąinfrastrukturą
podbazęwojskową4.Zajmującwyspę,chcieliuprzedzićewentualnąinwazjęnie-
miecką,jakajejgroziłapozajęciuDaniiprzezNiemców.Islandiadlatychostatnich
byławażnazkilkupowodów.Popierwsze,zewzględówstrategicznych-posiada-
niewyspydawałokontrolęnadpółnocnymAtlantykiemidziękitemuumożliwiało
blokowaniepomocyamerykańskiejdlaWielkiejBrytanii.Podrugie,zewzględów
ideologicznych-Islandiabyłapostrzeganaprzeznazistówjakokrajczystyraso-
wo,któryzachowałkorzeniekulturynordyckiej.Wmarcu1939r.HeinrichHim-
mlerwysłałnawetnaIslandięmisję,któramiałaprzygotowaćsporządzaniemap
genealogicznychumożliwiającychprominentnymnazistomposzukiwanieswoich
przodków(Boyes2009:17)5.
Wmaju1941r.wyspęzajęliAmerykanie(byłotoprzedPearlHarboribyło
sprzecznezobowiązującąwówczasdoktrynąneutralnościMonroe’a,pozatymza-
jęlikrajneutralny,dlategotrudnobyłoinwazjęuzasadnić),którzyutworzylina
niejbazętranzytowądlastatkóworazwmiejscowościKeflavik,40kmnapołudnie
odReykjaviku,bazęlotnicządlasamolotówwojskowych.WtensposóbIslandia
wczasieIIwojnystałasięnajwiększymamerykańskimlotniskowcem,formalnie
pozostającpaństwemneutralnym.
4Wprzeszłości,aleiobecnie,wyspaprzezswojewulkanywpływałanawydarzeniana
kontynencie.WybuchwulkanuLakiw1783r.byłnajwiększąerupcjąwulkanicznąwczasach
nowożytnychijednąznajbardziejwyniszczającychśrodowiskoprzyrodniczeklęskżywioło-
wychwostatnichtrzechwiekach,byłodczuwanywcałejEuropieipółnocnejAfryce(podobno
iwAmeryce).Wulkanzionąłogniembezprzerwyprzez10miesięcy,słupogniamiałwyso-
kość1,5km,lawatryskającazkraterupokryłaobszar580kmkwadratowych,wulkanwyrzucił
122mlntondwutlenkusiarki,15mlntonfluorui7mlntonchloru(Witze,Kanipe2014:22-24;
Karlsson2000:180).Nawyspachbrytyjskichlato1783r.przeszłodohistoriijakosand-summer.
ZpowoduopadającegopyłuwulkanicznegonawigacjanakanaleLaManchezostałaprzerwana.
Zdaniemniektórychhistoryków,erupcjawulkanumogłapośrednioprzyczynićsiędowybuchu
rewolucjifrancuskiej,bopoprzedziłyjąlatanieurodzajówspowodowanepogorszeniempogody,
naktórąwpływmiałaerupcjaLaki.AutorzyksiążkiIslandonFirewspominają,żegwałtowne
burzespowodowanewybuchembyłyobserwowanerównieżnaterytoriumpolskimwokolicach
Świdnicy(Witze,Kanipe2014:114),niestetyniepodająźródełtejinformacji.
5WlatachtrzydziestychXXw.naIslandiiistniałamarginalnaIslandzkaPartiaNazistowska.
Jejczłonkowieposukcesacharmiiniemieckiejpoczulisiępewniejipoprosilijednegozksiążąt
niemieckich,byzostałkrólemnawyspie(Boyes2009:17).Rządwkońculattrzydziestychwy-
daliłkilkużyjącychwkrajuŻydów.Wpoprzednichwiekachniechęćdoobcychwynikałanie
tylezprzekonańideologicznych,ilezdoświadczeńhistorycznych-tocudzoziemcyprzywozili
choroby.
