Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Pieniądzbezgotówkowy
23
W1844r.,wwynikuwydaniasłynnegoaktubankowegolordaPeela,emisję
banknotówustalononapoziomie19750000funtówsterlingów.Granicytejniewolnobyło
przekroczyć,chybażedokrajunapłynęłobyzłoto.Zasadatagwarantowałastabilność
monetarną.Wzrostgospodarczybyłpowolny,toteżwzasadzienieodczuwanoniedoboru
pieniądza.Zczasemjednakwzrostpopytunapieniądzstałsięznaczny.Zdecydowano
orezygnacjizzasady,którastałasięnieżyciowa,istopniowopodnoszonopułapy
emisyjne.Aleformalnienadalobowiązywałsystempułapówkreacjipieniądza,wywodzą-
cysięzteoriikruszcowej,takskutecznierealizowanywpraktyceprzezlordaPeela.
WStanachZjednoczonychdo1913r.krążyłybanknotyemitowaneprzezróżne
banki.Obowiązywałajednakzasada,żekażdybanknotmusimiećw40%pokrycie
wzłocie.W1913r.utworzonosiećbankówcentralnych.Powstało12centralnych
instytucjibankowych,zwanychSystememRezerwyFederalnej,zcentrumznajdującym
sięwWaszyngtonie.Wprowadzonoujednoliconebanknoty,któremogłybyćemitowane
tylkoprzezbankiSystemuRezerwyFederalnej.Wtymsamymrokuustalonorównież,
żebiletybankówcentralnychorazlokaty(depozyty)bankówprywatnychwbankach
centralnychmusząmiećw25%pokryciewamerykańskichzapasachzłota.
WeFrancjiażdopierwszejwojnyświatowejstosowanookreślonewliczbach
absolutnychpułapyemisjipieniądzapapierowego.W1928r.,powprowadzeniusystemu
walutysztabowo-złotej,postanowiono,żeemisjabanknotówmabyćuzależnionaod
zapasówzłotaBankuFrancji.Odtądbiletybankoweidepozytybankówprywatnych
wBankuFrancjimusiałymiećw35%pokryciewzłocie.Byłotowięcrozwiązanie
zbliżonedoamerykańskiego.
W1936r.,podewaluacjifranka,zawieszonojegowymienialnośćnazłoto,zerwano
zzasadąwiązaniaemisjibanknotówzzasobamizłotaizaczętostosowaćpułapyemisji
pieniądzapapierowegookreślanewliczbachabsolutnych.Powróconowięcdorozwiązania
sprzedpierwszejwojnyświatowej.
1.3.Pieniądzbezgotówkowy
Następnymkrokiemwkierunkuracjonalizacjiobiegupieniężnegobyłowprowadzenie
doemisjipieniądzabezgotówkowego(depozyty,wkłady).Posiadaczegotówkizorien-
towalisię,żeniemapotrzebyprzechowywaniajejwdomach.Wygodniejulokować
gotówkęwbankuwformiewkładu.Byłotopoprostubezpieczniejsze,takjak
bezpieczniejszebyłokiedyśprzechowywaniewbankuszlachetnychkruszców.
Wzamianzadostarczoneprzezklientabanknotybankotwierałrachunek.Klient
mógłwkażdejchwilizażądaćpieniądzagotówkowegoorównowartościzapisunaswoim
rachunkubankowym.Byłtorachuneknażądanie.Kliencimielitakżemożliwość
lokowaniaśrodkówpieniężnychnaokreślonytermin,np.napółroku,rokczynadłużej.
Bylizobowiązaniprzeztenczasprzechowywaćwbankuswojeoszczędności.Oczywiście,
pouprzednimwypowiedzeniumogliztychśrodkówskorzystać,tracilijednakprawodo
dochoduztytułuoprocentowaniawkładów.Byłytowkłady(rachunki)terminowe.
Dochódzprocentubyłtymwyższy,imdłuższybyłterminlokaty.Odwkładówna
żądanie(bieżących)bankczęstowogóleniepłaciłodsetek.
