Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Aspektustrojowypodatkówwiążesięzodpowiedziąnapytanie,wjakisposób
powinnybyćregulowanepodstawowekwestiedotyczącetychobciążeńfiskalnych.
Fakt,współcześniedlauzasadnieniaopodatkowanianiewystarczyjużsamaidea
suwerennościpaństwaiżekoniecznestałosięusprawiedliwianieistniejącychipla-
nowanychpodatków,skłaniadowysunięciatezy,powinnybyćoneobjętekon-
stytucją.świadomośćtegostanurzeczyjestnatylewysoka,żewwiększościkonstytucji
naświeciestałosiętonormą5.Przytakimpodejściuszczególnegoznaczenianabierają
zasadykonstytucyjne,gwarantującepraworządnośćpodatkową.Zasadyteto:nie-
działanieprawawstecz,vacatiolegis,zaufaniedoprawaipaństwa,zgodnośćzprawem
irówność.Konsekwencjąstosowaniadwóchpierwszychzasadpowinienbyćzakaz
wprowadzaniazmianwprawiepodatkowymwczasietrwaniarokupodatkowego.
Przedewszystkimchodziotezmiany,którepogarszająsytuacjęprawnąiekonomicz-
podatnika.Wwarunkachgospodarkirynkowejmatoogromneznaczenie,gdyż
dowolnośćwstanowieniupodatkówwpływadestrukcyjnienadziałalnośćgospodarczą.
Zasadazaufaniadoprawaipaństwawyrażasięm.in.wtakimstanowieniuistoso-
waniuprawa,byniestawałosięonoswoistąpułapkądlaobywatelaiabymógłon
układaćswojezamierzeniawzaufaniu,żenienarażasięnaskutkiprawne,których
niemógłprzewidziećwmomenciepodejmowaniadecyzjiidziałań.Podatnikpowi-
nienbyćwstanieprzewidziećprawnerezultatyswychdziałańizachowań,atakże
mócsiędonichrozsądnieprzygotować6.Zasadazgodnościopodatkowaniazprawem
sprowadzasiędotego,żeniemożebyćononakładaneinaczejniżustawą,zaśzasada
równościoznaczajednakoweregułypodatkowewobecwszystkichpodmiotów7.
Aspektekonomicznydotyczy,najogólniejmówiąc,konstrukcjipodatku.Usta-
nowieniekażdegoobciążeniafiskalnegomożespowodowaćzmianęalokacjizasobów
wgospodarce.Podstawowymproblememjestzatemzaproponowanietakichpodat-
ków,którezaspokajającpotrzebyfinansowewłaściwychbudżetówniepowodo-
wałybyjednocześniemaksymalizacjiutraconegopotencjalnegodochoduzzaniechanej
działalnościprodukcyjnej,acozatymidziestagnacjigospodarczej.Kwestiatabędzie
szerzejomówionawdalszejczęścipracy.
Waspekcieprawnymzwracasięuwagęnato,żeistniejąpewnestałecechy,które
odróżniająpodatekodinnychdaninpublicznych.Cechamitymisą:przymusowość,
nieekwiwalentność,pieniężnycharakterświadczenia,powszechnośćibezzwrotność.
1.2.Budowapodatków
Donajważniejszychelementówskładającychsięnabudowępodatkównależą:
podmiotpodatku,
przedmiotpodatku,
5N.Gajl,Miejscepodatkówwkonstytucji,,,PrzeglądPodatkowy,,1994,nr9,s.3.
6OrzeczenieSąduNajwyższegoz26lipca1991r.,IPRN34/1991,LexPolonicasysteminformacji
prawnejWydawnictwaPrawniczegoLexisNexis.
7Szerzejzasadypodatkoweomówionezostanąwrozdzialedrugim.
16