Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Klasyfikacjapodatków
Kolejnymzagadnieniemjestklasyfikacjapodatków.Wydajesię,żezpunktuwidzenia
niniejszejpracycelowejestprzedstawieniesystematykipodatkówwedługsześciu
kryteriów:przedmiotuopodatkowania,faztworzeniaipodziałudochodu,źródeł
pochodzenia,władztwapodatkowego,budżetugromadzącegowpływypodatkoweoraz
kryteriumnominalnegoźródłapodatku.
Wedługprzedmiotuopodatkowaniapodatkipodzielićmożnana:
•przychodowe,
•dochodowe,
•majątkowe,
•konsumpcyjne.
Podatkiprzychodowepobieranesąodprzychodów(obrotów)osiąganychprzez
podmiotyprowadzącedziałalnośćgospodarczą,zregułyniezależnieodkosztówzwią-
zanychzuzyskaniemtychprzychodów.Sąonestosunkowołatweiprostewwymiarze
ipoborze,adotyczącaichrachunkowośćniejestrozbudowana.WPolscecząstkowym
przykłademtakiegopodatkujest–stanowiąceelementpodatkudochodowegoodosób
fizycznych–tzw.ryczałtoweopodatkowaniedochodówzdziałalnościgospodarczej.
Podstawąopodatkowaniawpodatkachdochodowychjestrzeczywistydochódpo-
datnika,któryuzyskujesiępoprzezpomniejszenieprzychodówokosztyichuzyskania.
Sąonezdecydowanietrudniejszedozastosowaniaodpodatkówprzychodowych,gdyż
niezbędnejestnietylkowyraźnezdefiniowanieprzychodów,aletakżeokreślenie,jakie
wydatkiiwjakiejwysokościmogąbyćuznanezakosztyuzyskaniaprzychodów.Wy-
magatorozbudowanejrachunkowościpodatkowejisprawnegoaparatuskarbowego.
Podatkimajątkowewymierzanesąodwartościmajątku,przyczymrozróżnić
możnapodatkimajątkowerealne,uszczuplającesubstancjęmajątkowąpodatnika,
oraznominalne,którenawiązująwprawdziedowartościmajątku,aleichpobórnie
zmniejszasubstancjimajątkowejpodatnika,gdyżnastępujezpożytków,jakiemajątek
przynosilubinnychźródeł.Podatkitemogąobciążać:
•ogólnąwartośćmajątkulubjegoprzyrost,
•przekazaniemajątkuwformiespadku,
•przeniesienieprawmajątkowych.
Źródłempodatkówkonsumpcyjnychjestdochódwydatkowany,akwotapodatku
umieszczonazostajewceniedóbriusług(VAT,akcyza).Podatkite,wrazzpodat-
kamidochodowymi,mająwspółcześnienajwiększeznaczeniefiskalne.
Klasyfikacjawedługfaztworzeniaipodziałudochodówjestzbliżonaniecodo
poprzedniej.Zgodnieztymkryteriumrozróżniasiępodatkipobierane:
•narynkutowarówlubczynnikówprodukcji,
•narynkunabywcówisprzedawcówdóbriusług,
•odgospodarstwdomowychiprzedsiębiorstw,
•odosiąganialubprzeznaczeniadochodu10.
10R.A.Musgrave,P.B.Musgrave,PublicFinanceinTheoryandPractice,McGraw-Hill,NewYork
1989,s.221,za:A.Komar,op.cit.,s.120.
21