Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
35
prawosławiu,oddanybyłteżSerbstwu.Wprzekonaniunarodutedwiesprawybyły
jednakowowielkieiświęte
69.
Ukształtowanewciąguwiekówprzekonanieoświętościtradycjipaństwaina-
rodu,otoczonegowyjątkowąopiekąBoga,zyskawczasachniewoliszczególne
znaczenie.Sferasacrumobejmienietylkodawnepaństwoijegowładców,lecz
przedewszystkimsamąspołeczność–serbskość,czyteżserbskilud,cowdużej
mierzeuznaćmożnazasynonimy.„Unarodowiona”religia,traktowanajako
źródłonarodowegosacrum,zapoczątkujetrwającyażdoczasówwspółczesnych
procesetnizacjireligii.
Socjologreligii,DaniéleHervieu-Léger,przypomina,iż:
(…)szczególnasiłałączącapierwiasteketnicznyzreligijnymwynikaztego,żejeden
idrugitworząwięźspołecznąnapodstawiepostulowanejgenealogii,którajestzjednej
stronynaturalizowana(ponieważodnosisięjądokrwiiziemi),azdrugiej
symbolizowana(ponieważtworzysięjąwwyznaniowymodniesieniudomitulub
opowiadaniaopoczątkach)
70.
Zastosowaniepowyższejtezydoobszarukulturyserbskiejpozwalaskonstato-
wać,iżtedwatypowesystemygenealogicznenietylkościślesiętupokrywają,
aleteżwwieluprzypadkachwzajemniezastępują.Bojeślizgodzimysięze
stwierdzeniem,że„podstawąpierwiastkaetnicznego,ztegosamegopowoduco
pierwiastkareligijnego,jestzłożonyukładsymboliiwartości”
71,tozetknięcie
obupierwiastkówmożnaanalizowaćjakoproceszachodzenianasiebieczy
nawetpokrywaniasięukładówetyczno-symbolicznych,corazmniejsięmiędzy
sobąróżniących.Wtakimujęciuserbskieprawosławie,wktórym„odzawsze”
mieszałysięiwzmacniaływartościnierozerwalniereligijneihistoryczne(czy
polityczne),mogłobyzostaćpotraktowanejakomodelzjawiska,októrympisze
DominiqueSchnapper–„etniczno-religijnego”lub„polityczno-moralnego”
zachodzenianasiebieomawianychwyżejukładów
72.Niektóreopracowania
dotyczącewzajemnychrelacjireligiiitożsamościnarodowej(etniczności)moc-
niejjeszczeakcentująznaczeniewartościsakralnych,naktórychopierasięreli-
giaorazzbiorowośćetniczna/naród,przypominając,żenaskaliwartościspo-
łecznych,mieszczącychsięmiędzybiegunami„sacred–sakralne”i„secular–
sekularne,laickie”,zarównowartościreligijne,jakiwartościnarodowezdecy-
dowanienależądowartościsakralnych
73.Wprzypadkuserbskiejprzestrzeni
społeczno-kulturowejniemaljednakowyzakresicharakteromawianegosacrum
najdobitniejpotwierdzasamopojęcieserbskości(srpstvo),wktórymzawarte
jestnietylkoodniesieniedo(świętej)wiary,aleteż(świętej)ojczyzny.Zdrugiej
zaśstrony–prawosławie(„serbskieprawosławie”–równieżprzeztychniena-
cjonalistycznieusposobionychideologów–nazywaneświętosawiem)–często
69Dj.Slijepćević,op.cit.,s.492.
70D.Hervieu-Léger,op.cit.,s.212.
71Ibidem.
72Ibidem,s.213.
73Por.G.Babiński,Pograniczepolsko-ukraińskie.Etniczność,zróżnicowaniereligijne,tożsa-
mość,Kraków1997,s.121.
