Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
K.Marzec-Holka,Przemocseksualnawobecdziecka,Kraków2011
ISBN:978-83-7587-736-6,©byKrystynaMarzec-Holka
22
Przemocseksualnawobecdziecka.Studiumpedagogiczno-kryminologiczne
Wolnośćseksualnajesttuindywidualnymprzedmiotemochrony.Jesttowol-
nośćodprzymusu,niezależnośćodimpulsówpłynącychzwytworzonejprzez
sprawcęsytuacji.Takwięczgwałcenierozumianejestjakowymuszeniestosunku
seksualnego.Takategoriaprzestępstwaznanabyłarównież,podobniejak„czy-
nylubieżne”,odzaraniacywilizacji.Początkowotraktowanoje–jakpodkreśla
M.Filar–raczejjakozamachnaprawowłasnościmężczyznywstosunkudo
kobiety.KodeksHammurabiego(§130)zazgwałcenie„czyjejśkobiety”karał
śmiercią.Wprawiehebrajskim,mojżeszowym,śmierciąkaranozazgwałcenie
„cudzejżony”,podkreślającwtymprzypadkurangęzwiązkumałżeńskiego.Za
zgwałcenie„panny”wtymokresiesprawcaponosiłtylkokarępieniężną.
Zczasem,wzwiązkuzrozbudowąfunkcjipaństwa,karalnośćzgwałcenia
opieraćsięzaczynanaelementachpubliczno-prawnych.Itaknp.prawostaroin-
dyjskietraktowałozgwałceniejakowykroczenieprzeciwkoporządkowiVaruny
iMitry.Wgruncierzeczypoprzezwykorzystanieczynnikaseksualnegostano-
wiłotooparciekaralnościnaelemencienaruszeniaporządkuspołecznegogwa-
rantowanegoprzezpaństwo.Porazpierwszykaralnośćzgwałcenianaelemencie
naruszeniawolnościofiarypoprzezjejzmuszenieopartowprawierzymskim.
LexIuliadeadulteriszgwałceniekobietyjakocrimenviskaraławygnaniem,zaś
zgwałceniechłopcaśmiercią.Średniowieczneprawokarnezgwałceniewiązało
znaruszeniemtzw.czciniewieściej.Konsekwencjątegobyłołagodniejszekara-
niezgwałceniakobietniższegostanuorazniekaralnośćzgwałceniaprostytutki
(tębowiemuważanozakobietę„bezecną”).Kodeksykarneoświeconegoabsolu-
tyzmupodchodziłydozagadnieniaprzestępczościseksualnejzpunktuwidzenia
ortodoksyjnejmoralnościreligijnej,częstosprzecznejzpoglądamioświecenia.
KodeksyburżuazyjnezprzełomuXVIIIiXIXwiekutraktowałyzgwałceniejako
przestępstwoprzeciwkodobrymobyczajom,moralnościiobyczajowości.Ten-
dencjatautrzymywałasięzresztądopoczątkówXXwieku(za:M.Filar,1985;
J.Markiewicz,1922;S.Glasser,1925;W.Meisel,1963;S.Salmonowicz,1963).
Ewolucjapolskiegoprawakarnegoprzebiegałapodobnie.
Wokresiepaństwaplemiennegozgwałceniekobietytraktowanowgruncierze-
czyjakozamachnaprawamężczyznywstosunkudożonylubcórki.Wśrednio-
wiecznymprawiepolskim(zarównoziemskimjakimiejskim)zgwałceniewiązane
byłościśleztzw.czciąniewieścią,stanowiącnaruszenietzw.mirukobiecego.Cha-
rakterystycznąjegocechąbyłoteżuzależnienierozmiarówkaryodprzynależności
stanowejsprawcyiofiary.UstawykarneobowiązującewPolsceporozbiorowejbyły
zregułycałkowicienarzuconymtworemobcejmyśliprawniczej,niezwiązanejzpol-
skątradycjąikulturąprawną.Ujmowałyonezgwałceniejakozamachnadobro,
obyczajeimoralnośćpłciową,polegającynazmuszeniukobietydostosunkuseksu-
alnego(M.Filar,1985,s.33–34).
Współcześniezgwałcenieuznajesięzaprzestępstwomaterialne.Zajegodo-
konanieodpowiadaten,ktodoprowadzadopoddaniasięofiaryczynowinierząd-
