Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.1.Układoddechowywocenielogopedycznej
Czynnośćmówieniauwarunkowanajestoddychaniem;układ
oddechowydostarczapowietrza,które,wprawionewruch,stanowi
podstawętworzeniadźwięków–artykulacji[Essen,1967:22;
Styczek,1983:78].Naaktoddechowyskładająsiędwiefazy:
wdechuiwydechu.Wdechpowodujeobniżenieprzeponybrzusznej
izwiększeniepojemnościklatkipiersiowej,wydechnatomiast
uniesienieprzeponykugórzeorazopadanieżeber.
Wyróżniasiędwagłównetypyoddychania,tzw.tory
oddechowe:
1)przeponowo-brzuszny(przeponowy)–przeważaruch
przepony;
2)przeponowo-piersiowy–przeważaruchklatkipiersiowej.
Typoddychaniajestzwiązanyzpłciąiustalasięwokresie
dojrzewania(kobietyoddychajążebrowo,natomiastmężczyźni
–przeponowo).Oddychaniejestczynnościąniezależnąodnaszej
woli.Wstaniespoczynkufazawdechowajestwzasadzierówna
wydechowej.Wdechzawszeodbywasięprzeznos.Bardziejzłożona
jestfunkcjawydechu,ponieważwczasiemówieniaiśpiewania
dokonujesięonprzezusta,wpozostałychzaśprzypadkachprzez
ustainos[Demelowa,1987:9−10].
Jamanosowainosowo-gardłowatopoczątekdrogioddechowej.
Jejgłównymifunkcjamisąogrzewanie,nawilżanieioczyszczanie
powietrzawdychanegodopłuc.Diagnozasposobuoddychaniajest
częściąbadanialogopedycznego−odjejwynikówzależąustalenie
przyczynzaburzeńipostępowanieterapeutyczne.Fazawdechowa
oddychaniapoleganaaktywnymskurczumięśnimiędzyżebrowych,
szyjnychiprzepony,wydechowa–nabiernympowrociedostanu
poprzedniego.Oddychaniesterowanejestprzezośrodekoddechowy
wmózgu.Liczbaoddechówzmieniasięwokresieżycia
osobniczego.Noworodekwykonujeok.34−46oddechównaminutę,
ośmioletniedzieckook.20,piętnastoletnie–18,dorosły
–12[Masztalerz,1981:54−55].
Wprocesiemówieniaszczególneznaczeniemagłówniewydech.
Wczasiefazywydechowejstrumieńpowietrzawydechowego
przeciskasięprzezkrtań,anastępniejamy:gardłową,nosowo-
