Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kamieniemilowewprocesierozwojuwdzieciństwieidorastaniu
iprocesamiglobalizacji(zob.Silbereisen,2005)
orazzmianamiwlokalnymśrodowiskuich
życia.
Efektemzmianwżyciuspołeczeństw,związa-
nychzprocesamiglobalizacji,aletakżewynika-
jącychzewzrostuwiedzynatematrozwojuiwa-
runkującychgoczynnikówzmianynietylko
treścizadańrozwojowych,lecztakżeczasuispo-
sobówichrealizacji.Badaczezaobserwowali:
1)ichindywidualizację(Krings,Bangerter,Gomez
iGrab,2008)orazzróżnicowaniekulturowe(róż-
nicewważnościzadańwokresieadolescencji
międzyimigrantamiaosobamipochodzącymi
zdanegokrajuSchleyer-Lindenmann,2006);
2)przesuwaniesięzadańmiędzyetapamirozwo-
ju(np.wydłużenieadolescencyjnegomoratorium
ipojawieniesięnowegoetapuwyłaniającejsię
dorosłościArnett,2000,por.wynikibadań:
Maček,BejcekiVaničková,2007;Piotrowski,2010;
Brzezińska,2017);3)zmianywsekwencjiiczasie
realizacjizadańnp.gromadzeniesięzadań
wpoczątkachdorosłości(Freundiin.,2009);
4)wodniesieniudodorosłościznaczącezmniej-
szaniesięznaczeniaregulacyjnegowpływuocze-
kiwańspołecznych,azwiększaniesamoregulacji
(tamże;por.BoerneriJopp,2007).
Mimożeklasycznakoncepcjazadańrozwojo-
wychHavighurstawsposóbjednoznacznyprzy-
pisującazadaniarozwojowekolejnymetapom
życiazdezaktualizowałasięinieprzystajedo
czasówwielkichzmian,tonadalmożepełnić
funkcjęużytecznegonarzędzia,wskazującego
jużnieto,jakiepowinnybyćtozadaniaidoja-
kichefektówprowadzące,aleraczejto,wjakich
obszarachzachodzirozwójnakolejnychetapach
życia.
Wielubadaczyzwracauwagęnaistotną
orientacyjnąfunkcjęokreślaniazadańrozwojo-
wych(zob.Neugarten,1976;Settersten,2004)ja-
koważnegoukładuodniesieniadlarealizacji
celówosobistych.Porównywaniesięzinnymi
osobamiwpodobnymwiekumożezjednejstro-
nydoprowadzićdopoczuciaichpodzielaniazin-
nymiiwefekcieukształtowaniasięprzekonania
codopunktualnegoprzebieguwłasnegożycia,
azdrugiej,gdytakiegopoczuciapodzielania
brakdopowstaniaprzekonaniaoznacznymod-
bieganiuwłasnychdecyzjiodtego,corobią-
wieśnicy,iwzbudzającegodyskomfortpoczucia
nieadekwatnościinieprzystawalnościdonich.
Obateprzekonaniaopunktualnościionie-
adekwatnościmogąbyćjednakfałszywe.
Dopieroodniesieniewynikówswoichporównań
dozadańrozwojowychprzypisywanychdoetapu
rozwojuwdanejkulturzeidanymczasiepozwa-
lawłaściwieinterpretowaćwynikiporównań
społecznych.
Ponadto(WroschiHeckhausen,2005)realizo-
waniezadańrozwojowychwpodobnymczasie,
jakwiększośćosóbwtejsamejgrupiewiekowej,
aleprzedewszystkimzgodniezoczekiwaniami
społecznymi(czylipunktualnieontime),zapew-
niawiększewsparcieizestronyrówieśników,
iotoczenia.Wsytuacjiodwrotnej,kiedyjednost-
kanierealizujezadańzgodniezespołecznym
rozwojowymrozkłademjazdyipodejmujeje
znaczniewcześniejbądźznaczniepóźniejniż
rówieśnicy(czylirozwijasięniepunktualnie
off-time),musialbosamaintensywniejposzuki-
waćwsparcia,alboangażowaćwięcejwłasnych
zasobów,bysobieporadzićznowymidlasiebie
wyzwaniamizewzględunabraklububoższe
wsparciepłynącezotoczenia,wtymodrówieśni-
ków,zajętychjużrealizacjąinnychzadańrozwo-
jowychniżona.
Mapazadańrozwojowychułatwiateżpodej-
mowaniedecyzjicodoobszarówzaangażowania
iczasupoświęcanegonaichrealizację.Wreszcie
chroniprzedpowstawaniemfałszywychprzeko-
nańnatematsiebieiprzednegatywnymiskut-
kamiporównańzrówieśnikami.Wprzypadku
dzieciimłodszychnastolatkówpełnionapodob-
nefunkcjeorientacyjne,tyleżewodniesieniu
dorodzicówinauczycieli.
Skoromapazadańrozwojowychpełniprzede
wszystkimfunkcjeorientacyjne,niemasensu
szczegółoweokreślanietego,jakiekompetencje
powinnyzostaćnabytenakażdymkolejnymeta-
pierozwoju.Przygotowanenapodstawieklasycz-
nejpracyHavighursta(1948/1981)zestawienie,
wsparteanalizamizmianrozwojowych,dokona-
nymiprzezNewmanów(NewmaniNewman,
1984),przedstawionewtabelach3.6i3.7,ukazu-
jeobszaryrozwojuiogólnieokreślonezadania
rozwojowedlakolejnychetapówdzieciństwa
idorastania.
Porównanietreścitabel3.6i3.7ztabelami3.4
i3.5(odpowiedniodlakażdegoetapurozwoju
dzieckainastolatka)pokazuje,jakijestzwiązek
międzynimi.Tabele3.4i3.5dotycząefektukoń-
cowegoprocesunabywanianowychkompeten-
cji,sięczylitego,czemusłużypodjęcieirealizacja
103