Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
J.Horgan,Psychologiaterroryzmu,Warszawa2008
ISBN978-83-01-15391-5,©byWNPWN2008
8
Odredaktoranaukowego
ludzi.Jesttotradycjawciążdosyćżywawkryminologii.Autorkrytycznieoceniawypracowanewtymzakre-
siepomysły.Zwracauwagęm.in.nato,żebrakempirycznejdokumentacji,abyterrorystówokreślaćwkate-
goriachpsychiatrycznychidiagnozowaćjakopsychopatówlubuznać,żestanowiągrupępsychologiczniejed-
nolitą(koncepcja„osobowościterrorysty”jakokategoriidiagnostycznej).Poanaliziedostępnychdanych(wła-
snychizliteratury)JohnHorganprzyjmuje,iżpunktemwyjściapsychologicznejanalizystawaniasięterrorystą
ifunkcjonowaniajakoterrorystajestuznanie,żeterroryścijakojednostkiczyzespółzawsze„kształtowalisię”
idziałająw„kontekście”.Chodzitutajzarównooorientacjeiwartościnajbliższegootoczeniarodzinnego,są-
siedzkiego,jakiinstytucjereligijneczyideologiczne,wreszciemiejsceirolęwstrukturzeorganizacjiterrory-
stycznej.WtakzwanymprocesualnympodejściudoterroryzmurozwijanymprzezJohnaHorganakluczowe
znaczenieodgrywająwięcprocesysocjalizacjiprowadzącedopozytywnejidentyfikacjispołecznejzgrupą.
Trzecimwymiaremzjawiskapodnazwąterroryzmzajmującympsychologięjest„terror”rozumianyja-
kostanpsychicznyosóbbezpośredniolubpośredniodoświadczającychaktówterroru,awyrażającysięod-
czuwaniemprzerażenia,strachuilęku,kompletnejbezradności.Toproblematykaznanawpsychologiikli-
nicznejpodnazwądoraźnebądźodległeistałenastępstwastresutraumatycznego(postraumatycznysyn-
dromstresu).Niesątozagadnieniaszczegółowoprzedstawianewksiążce,wartojednakodnotować,że
jednymzmożliwychnastępstwstresutraumatycznego,sygnalizowanymtakżeprzezautoramonografii,jest
to–cowydajesiętocałkiemnieprawdopodobne–iżwpewnychokolicznościachofiary,którewyszły
zciężkichopresjimogąrozwinąćpozytywnenastawieniaisympatięwobecswoichoprawców.JohnHor-
ganzwracatakżeuwagęnapotrzebęzajęciasięwsposóbsystematycznyefektamiaktówterrorystycznych
dlafunkcjonowaniacałegospołeczeństwaorazorganówpaństwaodpowiedzialnychzabezpieczeństwo.
OsobnonależywspomniećointeresującychiważnychpoznawczorozważaniachiuwagachJohnaHor-
ganaodnoszącychsiędokwestiimetodologicznychiwarsztatowychprowadzeniapsychologicznychbadań
nadterroryzmem.Toraczejoczywiste,żeaniorganizacjeczygrupyterrorystyczne,anisamiorganizatorzy
iwykonawcyaktówterrorystycznychniesązainteresowani,choćbyzewzględunawłasnebezpieczeństwo,
byciemobiektembadań.Równieżzainteresowaniproblematykąbadaczedobrzezdająsobiesprawęztego,
iżpróbującdotrzećdoinformacjiiustaleńempirycznych,mogąznaleźćsięwbardzotrudnejsytuacjiży-
ciowej(wksiążcesąpodaneprzykładydrastycznegokończeniasiętakichprób).Takżemateriałyźródłowe,
jakimiwwiększymczymniejszymwymiarzedysponująodpowiednieagendybezpieczeństwapaństwa,zna-
turyrzeczysłużąinnymniżstudianaukowecelom.WPsychologiiterroryzmuJohnaHorganazaintereso-
waniznajdąwieleinformacjiisugestiinatemattego,jakmożnachoćbypróbować,abystudianadterrory-
stamispełniałypodstawowewymaganiametodologiczneempirycznychbadańpsychologicznych.Autor
wpierwszymrzędziekorzystałzmateriałówwłasnychwdominującejmierzeodnoszącychsiędoterrory-
zmuwIrlandii,aleposługiwałsiętakżeustaleniamizinnychbadań.
Nazakończeniekilkauwagdotyczącychsugestiidlapotencjalnychodbiorcówiwarstwyredakcyjno-ję-
zykowejprzygotowanegoprzekładu.PracaPsychologiaterroryzmu,przygotowanaprzezznanegoicenione-
gowświeciespecjalistę,możebyćtraktowana,zjednejstrony,jakownikliwamonografianaukowa,zdru-
giejzaśjakodobrypodręcznikzzakresuproblematykizawartejwtytule.Adresatamiksiążki,pozaśrodowi-
skiempsychologów,są–możenawetszczególnie–przedstawicieleinnychdyscyplinnaukowychzajmujących
sięnietylkoterroryzmem,alerównieżróżnymiformamizachowańiaktywnościocharakterzedestruktyw-
nymdlażyciaspołecznegoidobrostanuludzi(socjologia,prawoikryminologia,naukipolityczne,bezpie-
czeństwonarodowe),bodlanichpoznanieinnychniżwłasnekoncepcjiiustaleńmożebyćszczególniesty-
mulujące.Równieżczytelnikniekoniecznieaspirującydokarieryakademickiej,alechcącywyrobićsobiezda-
nienatematterroryzmuiterrorystówwykraczającepozaobiegoweprzekonaniaznajdziewtejpracy
interesującymateriał.JohnHorganjestautoremostrożnym,refleksyjnym,porównującymzaiprzeciwco
maznaczniedlabudowaniawłasnegoracjonalnegokrytycyzmutakżewobecakademickichdokonań.
PrzygotowaniepolskiegoprzekładuPsychologiiterroryzmuJohnaHorganazkilkuwzględówwymaga-
łoznacznychwysiłkówisporegonakładupracyizestronytłumaczairedakcji.Tekstangielski–komuni-
katywnyworyginale–zewzględunaczęstobardzorozbudowanekonstrukcjestylistyczneautora–nieła-
twobyłooddaćpopolsku.Dlaułatwieniaśledzeniatokuwywoduwpolskiejwersjiwprowadzonezostały
przezredakcjędodatkowepodtytuły.Bardzoważnymzadaniempodjętymiznakomiciewykonanymprzez
tłumaczkębyłoopracowanieprzypisówmerytorycznych,objaśniającychzarównoużytewksiążceskróty
nazworganizacjiterrorystycznych,jakicharakterichdziałalności.Jeśliprezentowanaksiążkaznajdzieza-
interesowaniemożnabędziepomyślećowydaniuinnychjeszczepozycjipodającychrezultatybadańpsy-
chologicznych–inietylko–nadterroryzmem.
AdamFrączek
