Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
KatarzynaWiejak
ważnadlanaukiczytania,aprzedewszystkimnadawaniewypowiedziompra-
widłowejformyjęzykowejikontrolowaniejejtreści.G.Krasowicz-Kupis47wy-
mieniasześćkomponentówdojrzałościdonaukiczytaniaipisania:umiejętności
percepcyjno-motoryczneiichintegracja,odpowiednipoziomrozwojuintelektu-
alnego,rozwojumowyijęzyka,świadomośćjęzykowąorazświadomośćpisma.
Komponentemniespecyficznymjestnastawienieimotywacjadonaukiczytania
ipisania.Pozytywnenastawieniedoczytaniaipisaniakształtujesięjużwokre-
siewczesnegoiśredniegodzieciństwadziękisatysfakcjonującejiciepłejrelacji
zrodzicemwczasiewspólnegoczytania,kiedytorodzickoncentrujesięna
dziecku,adzieckodoświadczapoczuciabezpieczeństwa.A.Brzezińska48po-
nadtowskazuje,żeefektemwczesnegokontaktuzksiążkąjestukształtowanie
potrzebyopanowaniaomawianychczynności.
Jednymzniezbędnychelementówdojrzałościdoczytaniaipisaniajestosią-
gnięciepoziomumyśleniaoperacyjnegokonkretnego,coumożliwiarozumie-
nieodwracalności,decentracjiorazdokonywanietransformacji(opisywanewe
wcześniejszejczęścirozdziału),dziękiczemudzieckotraktujejęzykipismojako
przedmiotypoddającesięmanipulacji.
Kolejnymkomponentem,opisywanymwklasycznychpracachzzakresudoj-
rzałościszkolnejsąsprawnościpercepcyjno-motoryczneorazichintegracja.49
Wymienioneautorkidoistotnychuwarunkowańdojrzałościdopisaniaiczyta-
niazaliczajądobrefunkcjonowanieanalizatorawzrokowego,słuchowegooraz
kinestetyczno-ruchowego,atakżeintegracjęfunkcjipercepcyjno-motorycznych.
ZdaniemG.Krasowicz-Kupis50niewskazanejestprzecenianieichroli,zewzglę-
dunafaktautomatyzacjipisaniairozpoznawanialiterwtrakcienaukiszkolnej.
Autorkadowodzi,żewiększeznaczeniemająfunkcjejęzykoweijęzykoweprze-
twarzanieinformacji,stądkolejnekomponentydojrzałościzwiązanesązrozwo-
jemsystemujęzykowego.
Zatemdlaosiągnięciagotowościdonaukiczytaniaipisaniadzieckopowinno
przyswoićsystemjęzykowy,awięcopanowaćsymboleiregułyjęzykowe.Wza-
kresieumiejętnościfonologicznych,czyliposługiwaniasięfonemami,sylabami
icząstkamiśródsylabowymidzieckorozpoczynającenaukęczytaniapowinno
miećprawidłowysłuchfonematyczny,powinnodokonywaćanalizyisyntezy
sylab,rozpoznawaćrymy,dostrzegaćpodobieństwamiędzysłowamiorazdoko-
nywaćanalizyisyntezygłosek.Zkoleiwzakresieumiejętnościmorfologiczno-
-składniowychdzieckopowinnoradzićsobiezodmianąwyrazóworazbudową
47Tamże.
48Tamże.
49Por.A.Brzezińska,tamże;M.Bogdanowicz,Trudnościwpisaniuudzieci,Gdańsk1989;
H.Spionek,Psychologicznaanalizatrudnościiniepowodzeńszkolnych,Warszawa1985.
50G.Krasowicz-Kupis,dz.cyt..
