Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tradycjamyśleniaorozwojuireformowaniuszkolnictwa...
29
niadooperacjireformyustrojowejszkolnictwawyższego,abyjejwprowadzanie
przebiegałowsystemiekroczącymiprzypadłonajpóźniejnapołowęlat90.Nad-
zórmerytorycznynadreformąprzypisywanoMinisterstwuEdukacjiNarodowej,
jednakprzyudzialecałegośrodowiskaakademickiego,wtymRadyGłównejNa-
ukiiSzkolnictwaWyższego66.
Uproszczeniembyłobyprzypisywaćwinęzakryzysszkolnictwawyższegowla-
tach90.jedyniepaństwowymwładzomsocjalistycznym,awłaściwieichbłędowi
zaniechaniawprowadzeniapostulowanychzmian.Trzebapamiętać,iżpodko-
nieclat80.całepaństwoprzeżywałopoważnykryzysspołeczno-ekonomiczny,co
zapewneniesprzyjałomyśleniuoprzyszłościakuratsektoraszkółwyższych67.Nie
zmieniłategotransformacjasystemowa;cowięcej,zamieniającsystemedukacji
wrynekedukacyjnypogłębiłajeszczezaniedbaniawzakresiepolitykiedukacyjnej
ipolitykiszkolnictwawyższego,gdyżnajakiekolwiekpolitycznedziałaniapań-
stwa,pozaustawąz1990r.,trzebabyłoczekaćdo1995r.68
DlategozperspektywyponaddwóchdekadMarekRatajczakpisałoniejed-
noznacznieocenianymdziedzictwiePRL.JegozdaniemPolskawokresiePRL
utraciłaspołecznekorzyściprzypisywaneedukacjinapoziomiewyższym.Upro-
gutransformacjinotowanobardzoniskiudziałdorosłychzwyższymwykształce-
niem69,zawężonabyładostępnośćdoedukacjiwyższej,aprzestrzeńszkolnictwa
wyższegowskalikrajuograniczałasiędokilkudużychośrodkówmiejskich.Nie-
dużolepiejbyłowsferzenaukiikadrdydaktycznych,gdyżpolskanauka,jako
funkcjonującawoderwaniuodświatowychcentrówżycianaukowego,plasowała
sięnaichperyferiachimiałamarginalneznaczenie70.Towarzyszącymwątkiem
wdyskusjachnadrozwojemszkolnictwawyższegonapoczątkutransformacji
ustrojowejbyłaobserwowanaobawaprzedpewnymikonsekwencjamiwprowa-
dzaniamechanizmówrynkowych.Jużwtedyobserwowaneprzezpolskichba-
daczydoświadczeniakapitalistycznychkrajówZachodupokazywaływyraźnie,
iżsferaszkolnictwawyższego-pełniącegowielorakieibogatewtreścizada-
niawrozwojugospodarczo-społeczno-polityczno-kulturowym-niemożebyć
kształtowanawyłączniewedługzasadgospodarkirynkowej,bezjednoczesnej,
66Ibidem,s.115-122.
67M.Ratajczak,PolitykapaństwawPolscewobecszkolnictwawyższegopo1989rokuijejimpli-
kacjespołeczne,UZeszytyNaukoweUniwersytetuEkonomicznegowPoznaniu”2011,nr173,
s.130-148,s.133.
68WedługAnnyBuchner-JeziorskiejUbyćmożetoprzeświadczenieodobrzewykształconym
społeczeństwiebyłojednymzpowodówograniczanianakładównanaukęiszkolnictwo
wyższe”
,zob.:A.Buchner-Jeziorska,Rynekczysystem:szkolnictwowyższewPolsceokresu
transformacji,[w:]A.Buchner-Jeziorska(red.),Szkołasukcesuczyprzetrwania?Szkolnictwo
wyższewPolsce,SzkołaGłównaHandlowa,Warszawa2005,s.15.
69W1990r.wyższymwykształceniemlegitymowałosię7%ogółuPolaków,podczasgdywEu-
ropieZachodniejodsetektenwynosił20%.Wedługspisupowszechnegow2011r.odsetek
ludnościwwieku13latiwięcejowykształceniuwyższymwyniósł17,5%.
70M.Ratajczak,Politykapaństwa…,s.134.
