Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AnnaKucz
Retorykaioratorstwowstarożytności
Grecja
OdzaraniaswychdziejówGrecydoskonalewiedzieli,jakamoctkwi
wsłowiemówionym.Przykłademsąchociażbyachajscyrycerzewalczą-
cypodTroją,którzywsposóbświadomyiumiejętnyposługiwalisięsło-
wem.SędziwegowładcęPilijczykówNestoranazywaHomerDsłodko-
słownymmówcą”,gdyżpotrafiłswymDgłosemsłodszymodmiodu”
(Homer1920;1999[I249])dotrzećdogłębokichzakątkówduszykaż-
degosłuchacza.Omawiającdziejeretorykiiuświadamiającsobiejejzna-
czeniedlakulturywdobieantykugrecko-rzymskiego,dochodzimydo
wniosku,żestarożytniretorzywszczególnysposóbakcentowaliwreto-
rycemiejscefilozofiiietyki.Retoryka,filozofiaietykastanowiłysilny
fundamentdlatakistotnejsprawy,jakąbyłastarożytnapaideia.Ideał
owejpaideisformułowałjużstaryepik:DPosiądźmistrzostwosłowa
istańsięczynuczłowiekiem”(Homer1920;1999[IX,443]).
Wydarzeniemdecydującymwhistoriimyśligreckiej,atakżewdzie-
jachretorykijestpojawieniesiępolis.Członkowiegreckiejspołeczności,
chcączabraćpubliczniegłos,musieliopanowaćsztukęprzemawiania
isztukęprzekonywania,czyliretorykę.Miejscemnarodzinretorykibyła
agora,zaśDjejrodzicamisuroweprawaiwolnamyśl”(Zieliński1928:
14).Zasprawąpolisżyciespołeczneprzyjmujenowąformę:słowoprze-
ważanadinnymiinstrumentamiwładzy,mowastajesięinstrumentem
politycznym,jestśrodkiemrządzeniaipanowanianadinnymiwpań-
stwie(Vernant1996:64).
ZawynalazcęsztukiretorycznejArystotelesuważaEmpedoklesa
zAkragas(ok.490-430p.n.e.)imienigorównieżnauczycielemGor-
giaszazLeontinoj(EmpiricusSextus1914;1970).Wedługzgodnejtra-
dycjistarożytnejwłaściwymitwórcamiretorykisycylijskiejmielibyć
jednakdwajSyrakuzańczycy:KoraksiTejzjasz,którychArystoteles
