Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
doprowadziłotodopasji,bowiemnacałymświecietegotypukradzieżuchodziza
procedernaganny.JednakJerzyGiedroyćzademonstrowałtutajswójimperializm.Nie
byłtowszakżeimperializmpolski,leczGiedroyciowy.
LekturaopowieściVenclovyoWilnielitewsko-sowieckimbyładlamnierelacjąo
świecieegzotycznym.NiemiałempojęciaocodziennymWilnie,mieściesowieckiej
prowincji.Myślałem,żedlalitewskiegoczytelnikaopowieśćMiłoszaopolskimWilnie
byłarównieegzotyczna.Coważne,obategłosywolnebyłyodnacjonalizmu.Venclova,
znakomitypisarzlitewskiimójprzyjaciel,pisałdoswoichrodakóww1994roku:
Bardzodobrze,oparliśmysięrusyfikacji(chociażsowietyzacjimożemniej).Nigdy
zresztąniewątpiłem–wodróżnieniuodniejednegozmoichziomków–wzdolność
przetrwanianarodu.Pozostajenamteraztylkozrozumieć,żeżadnewynarodowienie–i
chybanawetżadneprawdziweniebezpieczeństwozzewnątrz–namjużniezagraża.
Zagrażająprzedewszystkimbławatneparanojeikompleksy,mogącedoprowadzićdo
jałowego,zamkniętego,prymitywnegożycia.
KażdyPolakpowinienuważnieprzeczytaćtesłowalitewskiegopolonofila.
Litwajesttajemniczaipasjonująca.Stanowirodzajwyzwaniadlakażdego,ktoLitwę
choćbynadgryzł.PowtórzęzaJózefemKozielewskim(„Wilno,Wilno–pojąć
niepojęte”):
Przeżyłemciekawośćiradość,radość,żeistniejąjeszczefenomenyniepojęte,
niezrozumiałe,zagadkowe,metafizyczne,żeistniejetakżeita.Dziękinimświatstajesię
ludzki.
DziękiLitwieijejstolicytakżenaszświatstajesiębardziejludzki.
DialogPiotraKępińskiegozHerkusemKunčiusemniejestegzotyczny.Torozmowa
dwóchnormalnychintelektualistówzdwóchnormalnychpaństwuwolnionychod
monstrualnychinstytucjisowieckiejdyktatury.Obajspoglądająnakrajrozmówcyz
sympatiąiciekawością;obajsąwolniodnacjonalistycznychmegalomanii,wciąż
obecnychwpolskiejilitewskiejmentalności.Alewtymdialogusłychaćmowę
SolidarnościicieńśpiewającejrewolucjinaLitwie.
WolnośćzbliżyłaLitwinaiPolaka.Aleotworzyłateżniektórerany,takżenatentemat
obajpisarzerozmawiająotwarcieibezkompleksów.Izapraszajączytelnikadotakiej
rozmowy.
