Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Berlin
Jeśliintensywnamiłośćzwiązanajestzprzeciwstawnąjej,
równiesilnąnienawiścią,pierwsząkonsekwencjątegofaktu
musibyćczęściowyparaliżwoli.
SigmundFreud
[...]stronązabiegającąozmianęstatusquo
okazująsiępobismarckowskieNiemcy.
Awięc–pomimopozornejsprzeczności–
musząbyćonenazwanestronąrewolucyjną.
JanPatočka
Wbrewopiniom,lokującymprawdziwypoczątekstuleciawWiedniualbo
jeszczegdzieśindziej,wtedywszystkozaczęłosięwBerlinie.CałyXX
wiek.Dlanaszejdzisiejszejwrażliwości,wktórejtkwipamięćniemieckiej
zbrodni,jesttodziwnestwierdzenie,aletakwłaśniebyło.Patrzączperspek-
tywytegopoczątku,mógłtobyćlepszywiek,BerliniEuropamogłymiećinną
przyszłość,mniejokrutnąniżta,którasięzdarzyła.Berlinmógłstaćsięstolicą
XXwieku,miastemopisywanymznostalgiąpodobnądotej,zktórąWalter
BenjaminpisałodziewiętnastowiecznymParyżu.Mógłsięniąstać,zamiast
NowegoJorkuczyMoskwy.Alenie,wszystkopotoczyłosięinaczej.
GdyBenjamin,parexcellenceobywatelXXstulecia,nazwałParyż
stolicąwiekuXIX,uchwyciłpewienrodzajnostalgii,nostalgiiza„wiekiem
pełnymobietnic”,który„właściwierozpocząłsięwrazzrewolucjąfrancu-
ską”iktóremujeszczewwiekuXX„danebyłoczternaścielatchorobliwej
23
