Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JarosławSozańskił
ROZDZIAŁ1
Ponadkrajowemodeleizasady
samorząduterytorialnego
–wprowadzeniedozagadnienia
Problemmodeluizasadfunkcjonowaniasamorząduterytorialnegobyłstawianyjuż
wstarożytności,aichwybórzależałwtedy,podobniejakdziś,oduwarunkowańustrojo-
wychorazzakładanychpriorytetów.Typowemodelesamorządumiałyzwyklezasięgregio-
nalnylubcywilizacyjnyorazzależnyodetapuhistorycznegorozwoju.Inaczejpodchodzili
doproblemustarożytniGrecy(zichmiastami-państwamipolis),inaczejRzymianieirepu-
blikiarystokratyczne,inaczejpodchodzonowśredniowiecznychmiastach.Wstarogreckiej
Firze(AncientTera)naprzykładprzezsetkilatdecyzjepodejmowałnaagorzeogółcen-
zusowychmieszkańców,aurzędnicybyliwykonawcamijegowoli.Kiedywładzęwtymmie-
ścieprzejąłscentralizowanyRzym,pobudowanonaagorzełaźniepubliczne,aurzędnikom
danowładzędyskrecjonalną,comieszkańcyprzyjęlipodobnozzadowoleniem(stawiali
chybahigienęponaddemokracją)1.Awięcsamorządograniczonodosprawonajmniejszej
istocieizasięgu.Współcześnie,jakwykazujeprzykładreferendumwsprawieodwołania
prezydentWarszawyw2013r.2,władzacentralnateżzdradzaskłonnośćdowpływaniana
samorząd.Ponadtosamorządczasemnierespektujedobraogółuiwoliwyborców,comiłu-
jącychdemokracjęwyborcówmożeskłaniaćdorefleksjinadskutecznościądawnychmode-
likontroliorganówsamorządu,wtymtakradykalnychjaknp.średniowiecznadefenestracja
czyznanewcześniejograniczaniekadencjido6lubnawet3miesięcy.
Uwagiwstępne
Podejmującpróbęanalizyokreślonegowtytulezagadnienia,wartowskazaćnawstę-
pienawybrane,istotniejszeniedostatkijegoujęćdoktrynalnych.Stanowiskawieluauto-
rówsątuczęstonieprecyzyjne,adywagacjeprowadzoneniesystemowoiniezawszeme-
rytorycznie.Wujęciuhistorycznympomijasięzwyklerozwójterytorialnychsamorządów
wokresachodstarożytnościdoOświecenia,awspółczesnemodeleanalizujesię,począw-
szyodXIXw,izazwyczajpowierzchownie.Ponadtoniedoceniasięstrukturomawianego
samorządujakoformiobszaruaktywnościpaństwaistotnychdlademokracji.Zkoleiod-
powiednieregulacjemiędzynarodoweprezentujesięnierzadkowsposóbmałoprecyzyj-
łdr;PrywatnaWyższaSzkołaNaukSpołecznych,KomputerowychiMedycznych(PWSBiA)wWarszawie.
1
Szerzejpor.:B.Bravo,E.Wipszycka,HistoriastarożytnychGreków,t.1-3,Warszawa1988-1992.
2
Niejedynytoprzykładaroganckiegosamorządowca,któryponad90%głosówżądającychjegoodwołania
(odpołowywyborców)obwieszczajakosukces.Pominęwypowiedziwładz,niewłaściwewpaństwieprawa.
