Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zarysproblematykibadawczejizwiązanychzniązagadnień
ikategorieuznawanezaspołecznieważnelubszczególne(np.pierwszydzień
wszkole,wakacje,pierwszakomunia,czaswojny).Pamięćindywidualnamożebyć
wreszcieprzywoływana,uruchamianalubpodtrzymywanapoprzezzetknięciesię
podmiotuzprzedmiotamimaterialnymi,takimijakfotografie,pamiętniki,budynki,
miejscaczykalendarze.Procestenmazwiązekzpamięciąspołecznąotyle,oile
zakładapośrednictwospołeczeństwalubudziałspołecznychmechanizmów,sche-
matówczyregułpodtrzymywaniaorazprzywoływaniapamięci.
Mówiącotożsamościspołecznejczyzbiorowej,należyzwrócićuwagę,
że–podobniejakwprzypadkutożsamościindywidualnej(inaczejjednostkowej
czyosobowej)–jestonakonceptualizowanawtakisposób,iżzawierawsobie
pojęcietrwaniapodmiotubądźprzedmiotuwczasie27.Niemożesięzatemukon-
stytuowaćbezodwoływaniasiędoprzeszłościluborientowaniasięnanią.Innymi
słowy,jestwarunkowanaprzezpamięćspołeczną(grupowączykolektywną),
przezcorozumiesięflistniejącywzbiorowościzespółwyobrażeńoprzeszłości
tejzbiorowości,atakżewszystkiepostaciiwydarzeniaztejprzeszłości,których
znajomośćuważanajestzaobowiązkowąiktóresąwnajróżniejszysposóbupa-
miętniane,awreszcierozmaiteformytegoupamiętniania”28.Podobniedefiniuje
tękategorięAndrzejSzpociński,używającjednakokreśleniaflpamięćzbiorowa”,
przezktórąrozumieflto,copozostajezprzeszłościwprzeżyciachczłonków
grupylubcoczyniąswojąprzeszłością–zbiórwspomnieńozdarzeniach(rze-
czywistychlubzmyślonych),przeżytychbezpośredniolubtakich,októrychwie-
dzaprzekazywanajestzpokolenianapokoleniewtradycjiustnej,pisanejoraz
zapośrednictwemkanałówinformacyjnych”29.
BarbaraSzackazauważa,żeinaczejpamiętasięzdarzeniadoświadczanebez-
pośrednio,ainaczejte,októrychwiesię,żemiałymiejsce.Tego,cowydarzyłosię
przedstulatywmiejscowości,regionielubkraju,ludzienieflpamiętają”taksamo,
jaktego,cobyłoudziałemichsamych.Niemniejskądśotymflwiedzą”,aichwie-
dzaodnosisięfldoprzeszłości,októrejzazwyczajinformujenasnaszapamięć”.
Dlatego–konkludujebadaczka–określanietejprzeszłościmianemflpamięci”
wydajesięzasadne,alezzastrzeżeniem,żetosformułowaniemaflwznacznej
mierzesensmetaforyczny”30.Pamięćzbiorowajestzakorzenionawprzeszłości
grupy,dajejejczłonkompoczuciewspólnejhistorii,wspólnegotrwaniawcza-
sie,dzielenialosówzwcześniejżyjącymiczłonkamigrupyorazodwołujesię
dowspólnychprzodków.Obejmujeonatakżeflrepertuarznakówsymbolicznych,
27B.Szacka:Opamięcispołecznej.flZnak”1995,nr5,s.70.
28Ibidem,s.68.
29A.Szpociński:Formyprzeszłościakomunikacjaspołeczna.W:A.Szpociński,P.T.Kwiatkowski:Prze-
szłośćjakoprzedmiotprzekazu.Warszawa2006,s.27.
30B.Szacka:Opamięcispołecznejł,s.68.
24
