Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
14
Teoriesocjologiiedukacji–jakanalizujesięedukację
socjologicznie
Pojawieniesięmasowejedukacjijestnierozerwalniezwiązanezpowstaniem
nowoczesnegospołeczeństwa.Tentypspołeczeństwajestzaśprzedmiotemzainte-
resowaniasocjologiiodpoczątkówjejistnienia.Towłaśniedoświadczeniezmiany,
jakieobserwowaliAugusteComte,HerbertSpencer,MaxWeberiKarolMarks,
ległoupodstawnowożytnejmyślisocjologicznej.Socjologiawyłoniłasięjako
racjonalnenarzędzieanalizynowegoracjonalnegospołeczeństwa.Socjologia
edukacjizatemjesttąsubdyscyplinąsocjologii,któraprzyglądasięzwiązkom
nowoczesnegoładuspołecznego,nawetwjegopóźno-alboponowoczesnejfor-
mie,zfunkcjonowanieminstytucjiszkolnych.
Przedmiotemanalizsocjologiiedukacjisącechyedukacjiijejzwiązkizespołeczeń-
stwemńPytania,któresiętustawia,sąniemaltakstare,jaksamasocjologia,po-
nieważpojawieniesięinstytucjonalnejedukacjimasowejjestjednymzelementów
tworzeniasięspołeczeństwanowoczesnego(azatemanalizategospołeczeństwa
zawierawsobieanalizyfunkcjonowaniatychinstytucjiwsposóbnaturalny).Róż-
netezyoedukacjiznajdziemyzatemuwszystkichważnychpierwszychteoretyków
socjologii-Emile’aDurkheima,KarolaMarksa,MaxaWebera,GeorgaSimmla
iinnych.Tworzącwłasnesystemyteoretycznetłumaczącefunkcjonowaniespołe-
czeństwa,podkreślalioniodmienneaspektyedukacjiwzależnościodpunktucięż-
kościswychzainteresowań.Czynilitodosyćswobodnieiwielowątkowo,wskazując
odmiennewymiaryprocesówzwiązanychzfunkcjonowaniemedukacji.Wątkite,
osadzonewwyjściowychparadygmatach,czyliwzorcachmyśleniaospołeczeństwie
iuprawianiusocjologii,dałypoczątekwieluróżnorodnymnurtomsocjologiiwspół-
czesnej.Współczesnasocjologia,czerpiączwyjściowychtropówipropozycjiojców
socjologii,uszczegóławiaprzedmiotyswoichanaliz,cyzelujenarzędziateoretyczne
imetodologiczne,przygotowujemłodychbadaczyzorientowanychnabardzową-
skieproblemyitematy.Dzisiejszeorientacjeteoretycznewsocjologiisądużobar-
dziejwyspecjalizowaneijestichowielewięcejniżwpoczątkowychfazachrozwoju
dyscypliny,kiedybadaczeszukaliogólnychwyjaśnieńtego,jakdziałaspołeczeństwo.
Durkheim,WeberczyMarksniemyślelizapewneosobiejakoosocjologachczegoś-
edukacji,strukturyspołecznej,religii,gospodarkiitp.Bylipoprostusocjologami
albofilozofamispołecznymiiwswoichpracachdotykaliwszystkichtychwątków.
Tymczasemdzisiajmamydoczynieniazdalekoposuniętąspecjalizacjąwobrębie
mnogościsubdyscyplinsocjologicznych.Każdyzbadaczyspołecznychdeklaruje
(musisięzdeklarować!),czegosocjologiemjest-jestsięzatemsocjologiemro-
dziny,medycyny,jedzenia,sportu,oczywiścierównieżedukacji.Ponadtowramach
każdejsubdyscyplinybadaczespecjalizująsięwokreślonychwątkach-wobszarze
socjologiiedukacjizajmująsięnierównościamispołecznymialboprocesamiobej-
mowaniapozycjispołecznychprzezedukację,alboprocesamiwewnątrzszkół,tylko