Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Logotwórczedynamizmykultury
(analizaporównawcza
)
Jednaznajbardziejpopularnych,antropologicznychdefinicjikulturyokreślająjako
nkonfiguracjęwyuczonychzachowańiichrezultatów”1.Jejtwórca,RalphLinton,
zdawałsobiesprawęzperspektyw,jakiestałyprzedwspółczesnyminaukamioza-
chowaniu.Niezależniejednakodwszystkichistotnychprzeobrażeń,jakimnaukite
uległywpowojennymswymrozwoju,trudnoopisaćpełnąrzeczywistośćidynamikę
kultury,bazującnakategoriinzachowań”,bezwzględunato,jakzłożonetworzyli-
byśmykoncepcjeichn.uwewnętrznienia”.
Głębszaanalizakultury,jakteżzwiązanychzniąprocesówrozwojuiosobowo-
ści,ujawnianieprzezwyciężalneograniczeniategotypuujęć.Czyniąoneniemożli-
wymoświetleniewielujakościowychformobecnościczłowiekawyrażanychzarów-
nonwobrębie”,jakinpoprzez”kulturę.Dotyczytoszczególnietransgresyjnych2,
transcendujących,aksjologicznychczyteżzapośredniczonychprzezsferęsensuwy-
miarówtejobecności.Skłaniatodowniosku,żeszerokie,awięcrównieżantropolo-
gicznepojmowaniekulturyobejmowaćpowinnoconajmniejczterywróżnysposób
zsobąpowiązanesferyzjawisk.
1.Popierwsze,sątowzorceinterakcjispołecznych,regulującenresidua”
wzajemnychoddziaływań,astanowiącepodstawękulturyspołecznejgrupy3.Wzor-
ceteokreślająwtypowychsytuacjachżyciazbiorowegopakietzachowańadekwat-
nych,dopuszczalnych,wzbronionychlubkoniecznychorazprzebiegichrealizacji,
izróżnąsiłąłącząsięzkulturąsymbolicznągrupy.Ichwydzielenie,jakoodręb-
nejsferyzjawisk,możemiećcharakterjedynieaspektowo-analityczny,jestjednak
zróżnychpowodówkonieczne.Tesamenresiduainterakcyjne”powodowanebyć
mogąróżnymimotywami,mogąsłużyćodmiennymcelom,mogąwyrażaćinnetre-
ści.Zmierzającydoobiektywizacji,nastawionynaobserwowalnywymiarzachowań
opispominąćmożeto,cojestwnichnajistotniejsze,coleżyuichpodstaw4.
2.Zrozważańtychwynika,iżniezbędnejestwyodrębnienie-jakodrugiego
składnikakultury-ogarniającejoweresidualnewzorceinterakcji,choćniedającej
siędonichzredukować,interpretującejjeilokalizującejwwymiarzesensu,sfery
1R.Linton,Kulturowepodstawyosobowości.PWN,Warszawa1975,s.44.
2Por.J.Kozielecki,Koncepcjatransgresyjnaczłowieka.PWN,Warszawa1987.
3NatematkulturyspołecznejiteoretycznychpodstawpojęciapiszeA.Kłoskowska,Socjologia
kultury.PWN,Warszawa1981,s.111,126,199,239,255,331,427,429.
4Por.L.Korporowicz,Kompetencjakulturowajakoproblembadawczy.nKulturaiSpołeczeństwo”
1983,nr1.
