Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Logotwórczedynamizmykultury(analizaporównawcza)
17
wodniesieniudojednostki,dogrupy,jakidomediującejmiędzytymidwomabyta-
mikultury.
Sferawartościiidei,procesytworzeniaosobowości,kulturowejispołecznejtoż-
samości,niemówiącjużoróżnychwymiarachtwórczości,sprawiają,iżdziałamy
powodowaninietylkostatycznyminwzoramizachowań”,wymuszanymijedno-
kierunkowymciągiemzależnościprzyczynowych.Działaniatewynikająnietylko
nzczegoś”,skierowanesąrównieżnkuczemuś”,czasemwbrewśrodowisku,nie-
uniknionym,jaksięwydawało,koniecznościom,anawetwbrewsobie,jeżeliskiero-
wanesąnarealizacjęalternatywnegoprojektusiebie.
2)Gdymówimyokulturzejakoozasobieidynamizmiewartości,jakoodrodze
kutożsamości,niejesttomożliwebezwłaściwegoimswoistegonwektorasensu”,
pewnegoteleologicznegoipowinnościowego.nWektory”teproponowałbym
określićlogotwórczymidynamizmamikultury,awięctymi,któretworząjejlogos.
Stwierdzenieichistnienianiemożejednakkonstruowaćprostej,zerojedynko-
wejanalitykisensu,niemożerównieżograniczaćsiędokonstatacjiichwielości.
Zróżnychwzględów,októrychtrzebabędziepowiedziećmożliwiewyraźnieipre-
cyzyjnie,ujawnieniawymagaichjakościowoodmiennyizróżnicowanycharakter.
Analizalogotwórczychdynamizmówkulturyniemożebyćwswejistocieopisem
jednorazowegoaktunadania,aleraczejnadawaniasensukonkretnymprzeżyciom
idziałaniom,wyjaśnieniemprocesu,aniestanu,itodalekiegoodliniowego,ewolu-
cyjnegoprzebiegu.
ViktorFranklstwierdził,żewkontekścietworzonejprzezniegologoterapiin(...)
logosznaczytylecosens.Bytludzkirzeczywiściezawszewykraczapozasiebie,za-
wszewskazujepewiensens.Wtymsensieczłowiekowiwjegobytowaniuniechodzi
oprzyjemnośćaniopomoc,aleteżnieosamourzeczywistnienie.Chodzimuraczej
owypełnieniesensu.Wlogoterapiimówimytuo«wolisensu»”8.
Podobnieteżjakniemożemymyśleć,niezakładającjakiegośwyobrażeniaprze-
strzeniiczasu,n(...)takteżbytludzkijestzawszebytemskierowanymkusensowi,
choćbygoprawienieznał.Mamytucośtakiegojakprzedwiedzaosensie,apoczucie
sensuleżyupodstaw«wolisensu»(...)nawetsamobójcawierzywsens,jeślinie
życia,dalszegotrwania,toprzecieżwierzywsensumierania(...)”9.
Jeżeliwięcczłowieknwypełniasens”,skierowanyjestkuczemuślubteżposiada
nwolęsensu”,toczynićtomożenaróżne,tyleżwyzwalające,cozniewalającesposo-
by.Kategoriasensu,podobniejakszerszakategorialogosu,rozpatrywanabyćmusi
wróżnicującymkontekścierozwoju.Wdalszejczęścipracyzaproponowany
będziewielopoziomowymodelanaliz,porównawczoujmującychróżnetreścilogosu
orazodmiennemożliwościichinterpretacji.Wskazaneteżzostanązwiązkitego,co
winterpretacjachtychmożemiećwymiarpsychiczny,kulturowyispołeczny.
3).Spojrzenienatrzyostatnieskładnikiszerokopojętejkulturywkategoriach
dynamizmówlogotwórczychzjednejstronysłużyćmożeuniknięciubłęduhiposta-
zowaniazracjizwiązaniarozważańzrealnym,przeżywającymiwartościującym
8V
.Frankl,NieuświadomionyBóg.InstytutWydawniczyPAX,Warszawa1978,s.80.
9Ibidem,s.80-81.
