Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WyobraźniaakwatycznawpoezjiMłodejPolski
Czteryżywioły:ogieńiwoda,ziemiaipowietrze,wywołująupoetówróż-
nychepokikulturczterytypyobrazówizespołówwyobrażeń1.Czasamiświat
poetyckijakiegośtwórcyjestszczególnienaznaczonyprzezjedenzrodzajów
materii.Możesięteżzdarzyć,żecałaepokadajewyrazzbiorowejfascynacji
jednymżywiołem.Wsztukachplastycznychlat1890–1918byłanimwoda.
JakpiszeMieczysławWallis:
Secesjamiałaszczególnypociągdowody,zwłaszczapłynącej,iwszystkiego,cosię
wiążezwodą.Ulubionymptakiemsecesjibyłpłynącypowodziełabędź,ulubionym
owademunoszącasięnadwodąłątka.Ulubionymimotywamizdobnictwaiornamen-
tykisecesyjnej–przeróżneroślinywodne:grzybienie,trzciny,morszczyny,zwierzęta
żyjącewwodzielubwpobliżuwody;ryby,żaby,ślimaki,ośmiornice,rozgwiazdy,
meduzy.Dodajmydotegojeszczeróżneprzedstawioneprzezartystówsecesyjnychbó-
stwawodne:najady,rusałki,wodnikiiwodnice.[...]Rzeźbiarzesecesyjni,podobnie
jakrzeźbiarzebaroku,chętnieprojektowalistudnieifontanny2.
Dominacjawyobraźniakwatycznejwydajesięrówniewyraźnawpoezji
MłodejPolski.Liczbautworówwziętychpoduwagępodczaspróbyustalenia
głównychpólznaczeniowychmotywuwodybyłaznaczniewiększaniżwyko-
rzystanychbezpośredniowpracy.Niechciałamzaciemnićitakbardzoobcią-
żonegocytatamitekstu,aleprzedewszystkimkierowałamsięnaczelnymzało-
żeniem,którymbyłoposzukiwanietego,cowpoezjiMłodejPolskiwspólne,
powtarzalne,nacechowanenajistotniejszymiznaczeniamisymbolicznymi.
Pięćkolejnychrozdziałówstanowipropozycjęklasyfikacjimotywówakwa-
tycznych,któregrupująsięwokółkilkucentrówzarazemobrazowychizna-
czeniowych.Tenniedoskonały,bozkoniecznościniestereometryczny,układ
jestwynikiemnałożenianasiebiedwóchpodziałów:nawystępującewpoezji
1Zob.G.Bachelard,Wodaimarzenia[w:]tegoż,Wyobraźniapoetycka.Wybórpism,tłum.H.Chu-
dak,A.Tatarkiewicz,Warszawa1975,s.116.
2M.Wallis,Secesja,Warszawa1984,s.196.
13
