Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1
Zdziejówszkoły
IrenaSzybiak
1.1.Wprowadzenie
Szkołajestjednąznajstarszychinstytucjispołecznychtworzonąwceluprzygoto-
waniamłodegopokoleniadożyciadorosłego.Jakomiejsce,wktórymprzebiega
kształceniedzieciimłodzieży,zregułyznajdowałasiępozadomemrodzinnym
uczniów,atakże–choćniezawszetakbywało–pozamieszkaniemnauczyciela.
Wodróżnieniuodinstytucjinauczaniadomowegopodokiemrodzicówiguwernera,
doszkołyuczniowieprzychodzilizzewnątrz:zdomu,zinternatu,zestancji.
Miejscempracyszkołyniezawszebyłspecjalnybudynek.Wantycznym
Rzymienauczaniedziecimogłoodbywaćsięuzbieguulic,podarkadami,które
chroniłyodsłońcaideszczu.Wwiekachśrednichszkołamogłasięmieścić
wzabudowaniachklasztorulubparafii.Wodrodzeniuinastępnychepokachpojawiło
siębudownictwoszkolne.WXVIw.jezuiciwprzemyślanysposóbbudowali
gmachyswychkolegiów,uwzględniająctakiewymogiarchitektoniczne,jakduże,
jasnesale,przestronnekorytarzeitp.Nasiedzibyszkolneprzebudowywanoistniejące
jużgmachy,jaknp.PałacKazimierzowskiwWarszawie,którymieściłnajpierw
SzkołęRycerską(1765–1794),następnieLiceumWarszawskie(od1805),apo
1816r.UniwersytetWarszawski.Siedzibąszkołyludowejmogłabyćizbawynajęta
wchłopskiejchacie,czasembędącajednocześniemieszkaniemnauczyciela.
Uczniówwszkolebyłozregułyznaczniewięcejniżnauczycieli.Naprzykład
wczasachKomisjiEdukacjiNarodowej(1773–1794)zdarzałosię,żejeden
nauczycielpracowałzestuiwięcejchłopcami,itowróżnymwieku.Liczebność
oddziałówwpolskimustawodawstwieszkolnymregulowałyprzepisywydane
przezwładzeedukacyjneKsięstwaWarszawskiego(1807–1815).
Normiepodlegałmomentrozpoczynaniakształceniaumysłowegodzieci.
Wliteraturzepedagogicznej,aleiwzwyczajachedukacyjnychspołeczeństwod
najdawniejszychczasówwiązanogozukończeniemsiódmegorokużycia,choć
wpraktycekształcenieszkolnezaczynałosięnierazwpóźniejszymokresieżycia
dziecka.NaprzykładwklasiepierwszejwszkołachKomisjiEdukacjiNarodowej
spotykałosięchłopcówkilkunastoletnich,mimożeprogrambyłobmyślonydla
dzieciwwieku8–9lat.Toopóźnieniewrozpoczynaniunaukiszkolnejwynikało
