Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Z.Bokszański,Tożsamościzbiorowe,Warszawa2005
ISBN83-01-14409-2,©byWNPWN2005
Wstęp
9
odoczekiwań,nakazywały,ichzdaniem,pilnąmodyfikacjęmodelu
działającejjednostki.Sugestieteopatrywanozregułystwierdzeniami,
wskazującyminarosnąceznaczeniepodmiotowościjednostki.
Trwająsporycodonaturyprocesówwywołującychprzemianę.
Wskazujesięwięcnp.naimmanentnemechanizmyzmianykulturo-
wej,przekładającesięnazmianysystemówwartości,prowadzącedo
waloryzowaniaautonomii,indywidualizmuiwolnościjednostki.
Socjologiczniedonioślejszyjestjednaktenkierunekposzukiwań,
któryodwołujesiędoczynnikówstrukturalnych.Argumentujesię
więc,żewprzeszłościodwoływaniesiędozbiorowościstanowiło
podstawowąpłaszczyznęzaspokajaniapotrzebindywidualnych.
Współczesnośćprzyniosłazesobązasadniczązmianę.Corazszersze
kręgispołeczneprzekonująsię,żeprzyszłośćjednostkicorazmniej
zależyodlosówzbiorowości.Rozwiązywanieindywidualnychprob-
lemówizaspokojeniepotrzebcoraztrudniejjestwiązaćzdziałaniami
zbiorowymi.Niewydolnośćpaństwaiklimatsprzyjającymyśleniu
kategoriamiindywidualistycznymispowodowałyewoluowaniepolityki
iprawawkierunkuprzyznawaniajednostcepokaźnegozespołupraw
iprerogatywzjednejstrony,azdrugiejobciążaniajejwcorazto
większymstopniuodpowiedzialnościązasiebie.
Podmiotindywidualnystajesięwtensposóbwontologiispołecz-
nejcorazbardziej„realny”.Jednostkiprzekształcająsięwauto-
nomicznecentruminicjatywy,motywacji,aichocenystająsię
kryteriamimierzącymipiękno,dobroiużytecznościdziałańistanów
rzeczy.Tożsamośćaktoraspołecznegostajesięwkonsekwencji
niezbędnymuzupełnienieminstrumentariumpojęciowegosocjologii.
Wielezdajesięwskazywać,podobnybyłprocesprzenikaniado
socjologiikoncepcjitożsamościkolektywnych,eksponującychpod-
miotowośćzbiorowości.Funkcjonalizmczyróżnepostaciesocjo-
logicznegostrukturalizmuokazałysięniewystarczającąpodstawądla
wyjaśnianiaiprognozowaniawspółczesnychzjawiskspołecznych.
Niektóreznich,jaknp.ruchyspołeczne,expliciteodsyłałydokategorii
„społecznegostawaniasię”,„stanowieniaspołeczeństwa”czy„społecz-