Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Rozdział1.Rolatransportuwgospodarce
Ponownieujmującsprawęwogólnysposób,możnaorzec,żemianotranspor-
tochłonnościgospodarkinarodowejmożnanadaćstosunkowinakładównatrans-
portdorezultatówuzyskiwanychwdziałachfunkcjonowaniaspołeczno-gospo-
darczego,obsługiwanychprzezsektorprzewozowy.Charakterprodukcyjnytakiej
działalnościwyrażasiępoprzezprzenoszeniewartościtransportowejprodukcjina
przemieszczanedobraidodawaniejejdowartościowychdóbr.Dlategoteżwzrost
transportochłonnościskutkujerównocześniewzrostemwartościjednostkowych
przemieszczanychdóbrorazwzrostemsumykosztówjednostkowychwytwarza-
nia,coostatecznieprowadzidowzrostucen.
Wyżejzaprezentowanezależnościdajątakiefekt,żepodstawowedziałanie,
zmierzającedozracjonalizowaniatransportochłonności,tojednostkowamini-
malizacja,jednaktylkodotakiegostopnia,abywzrosttransportowejdziałalności
byłcelowyekonomicznieipowodowałwzrostwydajnościspołecznejpracyoraz
zmniejszeniekosztówjednostkowychwytwarzania.
Jednymzprzejawówtransportochłonnościjestmożnośćsubstytucji,czyliza-
stępowaniawzajemnegodziałalnościtransportowejpostępowaniemprodukcyj-
nymidziałalnościąobrotutowarowego.Niematocharakterusubstytucjibez-
pośredniej,jakożeprzemieszczanieniemożezostaćzastąpioneprzezprodukcję
iodwrotnie.
Całośćpotrzebprzewozowychmożezostaćzaspokojonatylkopoprzezdziałal-
nośćtransportową.Substytucyjnośćtychdwóchtypówdziałalności(przewozów
itransportu),zachodziwsposóbpośredni,wsferzezużyciaśrodkówprodukcji,co
dajeoszczędności,jeślichodziodziałalnośćprodukcyjnąinaodwrót.Inaczejrzecz
ujmując,możliwejestzmniejszeniedziałalnościtransportowej,zczymwiążesię
jednakobniżeniepoziomutakichczynników,jakspecjalizacja,kooperacja,kon-
centracjaprodukcjiorazobrotutowarowego.Możliwajestteżsytuacjaodwrotna,
czylispołecznypodziałpracyulegazwiększeniu,czemutowarzyszyzwiększenie
działalnościtransportowej.Obaprzypadkimogąmiećcharakteroptymalny,jeśli
sumanakładówczynników,mającychcharakterwytwórczywgospodarcenarodo-
wejuzyskanajniższypoziom[159].
Prowadzeniepomiarówtransportochłonnościsłużyokreśleniupoziomu
działalnościtransportowej,jakaprzypadanajednostkęodniesienia,przyczym
niedopuszczalnajestdowolnośćowejjednostki.Brakjestoficjalnejewidencji
statystycznej,pozwalającejnaprecyzyjneustalenieszczegółowychwskaźników
transportochłonności.Wyjątekstanowiątewskaźniki,któredotyczącałokształtu
gospodarkinarodowej.
Efektyprowadzeniadziałalnościgospodarczejnapoziomiemakroekonomicz-
nymsąmierzonezasprawątakichwskaźników,jak:
•wartośćglobalnegoproduktu,
•wartośćdochodunarodowego.
Badająctransportochłonnośćgospodarkinarodowejmożliwejestzatemzasto-
sowaniemierników,mającychpostać:
