W drodze do gwiazd. O teatrze i dramacie włoskiego futuryzmu

Monika Gurgul

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-233-2746-2

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Rok wydania:

2009

Liczba stron:

270

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Gurgul, Monika. W drodze do gwiazd. O teatrze i dramacie włoskiego futuryzmu. Red. . Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009, 270 s. ISBN 978-83-233-2746-2

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Gurgul, M.

T1 W drodze do gwiazd. O teatrze i dramacie włoskiego futuryzmu

PB Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

PP Kraków

YR 2009

SN 978-83-233-2746-2

Bibliografia BibTex:

@Book{ 40288, author = "Gurgul, Monika", editor = "", title = "W drodze do gwiazd. O teatrze i dramacie włoskiego futuryzmu", publisher = "Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego", year = "2009", address = "Kraków", isbn = "978-83-233-2746-2" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Gurgul, Monika

ED -

TI - W drodze do gwiazd. O teatrze i dramacie włoskiego futuryzmu

PB - Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

CY - Kraków

PY - 2009

SN - 978-83-233-2746-2

ER -

Netografia (standard APA):

Gurgul, Monika. W drodze do gwiazd. O teatrze i dramacie włoskiego futuryzmu [baza danych online] Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009 [dostęp: 13 05 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/w-drodze-do-gwiazd-o-teatrze-i-dramacie-wloskiego-futuryzmu-monika-gurgul-40288.

sztuka włoska, futuryzm, ideologia futurystyczna, teatr futurystyczny

e-ISBN: 978-83-233-8483-0

Futuryści mówią o życiu, aktywności, dynamizmie. Gloryfikują heroizm i pierwotną męską siłę. Pragną zbudować nowy świat i zdają się z entuzjazmem podejmować to przedsięwzięcie. Zachłystują się wielką ideą lotu d...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-233-2746-2

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Rok wydania:

2009

Liczba stron:

270

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Od Autorki4
Czas wielkiej przebudowy. Konteksty9
1. Ku nowej wrażliwości teatralnej15
Część I: Obszary twórczej mocy15
Rozdział I: W poszukiwaniu aktywnego odbiorcy15
Refleksje reformatorów teatru15
Pierwsze futurystyczne kroki ku teatrowi – wieczory futurystyczne i doświadczenia kabaretowe16
2. Widz współtwórcą sztuki teatru. Teoria i praktyka23
1. Synestezja i synteza sztuk w muzyce, malarstwie i teatrze30
Rozdział II: O walor tworzywa. Dynamika sceny31
2. Od malarstwa do kompleksów plastycznych36
Futurystyczne manifesty sztuk plastycznych36
Giacomo Balla i Fortunato Depero. Eksperymenty z dwoma i trzema wymiarami oraz futurystyczna rekonstrukcja świata45
3. Balety plastyczne Giacoma Balli i Fortunata Depera49
Projekty i realizacje sceniczne Balli49
Projekty sceniczne Depera51
Teatr magiczny i dramat plastyczny Depera53
4. Eksperymenty Enrica Prampoliniego. Teoria i praktyka57
Teorie nowej sceny57
Prampolini i teatr koloru Achille Ricciardiego61
Sceniczny debiut Prampoliniego i jego teatr magnetyczny65
Futurystyczna pantomima66
5. Nowa teatralność w syntezie futurystycznej72
Droga futurystów do teatru syntetycznego. Manifesty72
Kolor, światło, ruch i stany ducha. Realizacje75
6. Teatr wizualizacji stanów ducha Pina Masnaty83
7. W królestwie dotyku, smaku i zapachu85
Manifest taktylizmu i teatr dotykowy85
Biesiada futurystyczna – happening gastronomiczny. Smak w syntezie88
1. Maszynolatria i duchowy wymiar sztuki92
Rozdział III: Nowy człowiek i jego sztuka: arte meccanica i arte sacra meccanica92
2. Balety mechaniczne: Prampolini, Paladini, Pannaggi, Balla, Depero102
3. Hołd złożony maszynie. Marinetti, Vasari, Fillia108
Mechaniczne drugie ja108
Maszyna – namiętność bezpieczna?110
On, Ona i Maszyna112
4. Teatr napowietrzny, teatr napowietrznoradiotelewizyjny i teatr dla mas115
1. Androgynia, mizoginia i modernistyczny namysł nad seksualnością121
Część II: Obszary lęku121
Rozdział I: Kobieta. Relacje płci121
2. W walce o androgyniczną pełnię (F.T. Marinetti)131
Między mizoginią a pragnieniem miłości131
Miraż kobiety przyszłości138
3. Seksualność jako otchłań (R. Vasari)151
Incest i zbrodnia152
Przez piekło do bram raju154
Kobieta – synonim zła156
4. Kobieca lubieżność, miałka codzienność. Próba kontrataku (U. Boccioni, F. Cangiullo, R. Chiti, D. Cinti, B. Corra, A. Ginna, F.T. Marinetti, F. Balilla-Pratella, U. Quinterio, E. Settimelli)158
Ucieczka z dusznego uścisku159
Zuchwałe i niestałe161
Galeria osobliwości164
1. Negatywne diagnozy polityczne w prefuturystycznej dramaturgii Marinettiego167
Rozdział II: Terror historii167
Zamiast prologu. Śladem bohatera tragicznego167
Groteska i antyparlamentaryzm, czyli rzecz o zjadaniu i niestrawności169
2. Interwencjonizm i syntezy „wojenne” (F.T. Marinetti, F. Cangiullo, Trilucci, Volt)173
3. Ucieczka przed historią (F.T. Marinetti)183
4. Niewiara w postęp?186
Pozytywizm w egzotycznej oprawie (F.T. Marinetti)186
Maszyna – nieudana próba sojuszu (R. Vasari)191
1. O teraźniejszości i nieobecności198
Rozdział III: Czas i śmierć198
2. Korowód śmierci201
Piękna śmierć futurysty201
Zasłużona śmierć paseisty, bladego starca i... nadczłowieka202
Groteskowy pochód śmierci205
Zakończenie210
Chronologia najważniejszych futurystycznych wydarzeń teatralnych i parateatralnych219
Aneks220
Biogramy futurystów227
Bibliografi a238
Indeks osób252
Indeks sztuk258
Indeks spektakli i projektów spektakli259
Spis ilustracji263

myślizarównoszerokikontekstspołeczno-polityczny,jakiestetyczny,którypozwala

zrozumiećgenezęorazdynamikęfuturystycznychdziałańwtymobszarzeiuświadamia

ogromnywkładteoretyczny,jakitwórcyciwnieślidorozwojureﬂeksjinadteatralnoś-

cią,naktórej(niezawszeświadomie)oparłasiępowojennaawangardalatsześćdzie-

siątychisiedemdziesiątych.Jednocześnieeksponujeonznaczeniedziałańteatralnych

wbogatej,różnorodnejitrwającejkilkadziesięcioleciaktywnościfuturystycznycharty-

stów.Dopierotakieszerokiespojrzenienafuturystycznepropozycjeumożliwiawłaści-

wąocenęzjawisk,zwłaszczawobliczuwieluartystycznychporażek,którychtwórcyci

doświadczylizarównojakodramaturdzy,jakiinscenizatorzy.Dlategowmojejksiążce

starałamsięzawrzećwszystkieteelementyopisuianalizyfuturystycznychdokonań,

którychzabrakłomiwprzestudiowanychprzezemniepracachinnychautorów.Byuwy-

puklićskomplikowanyhoryzontideologicznyiestetyczny,wjakimpowstawałfutury-

stycznydramatiteatr,proponujęCzytelnikomwyprawęw„obszarytwórczejmocy”

(takitytułnosipierwszaczęśćksiążki),azarazpotemw„obszarylęku”(totytułczęści

drugiej).

Wpierwszejczęści,poświęconejgłównieteatrowiplastycznemuimechanicznemu

orazteatralnemuwymiarowidziełascenicznego,wyodrębniamtrzyistotneobszarypo-

szukiwań.Pierwszyznichdotyczyrelacjizpublicznością,wokółktórychdodzisiaj

koncentrująsięrozważanialudziteatruniezależnieodcharakteruproponowanychprzez

rismoaRoma(Roma1978)orazzbiórrecenzjiprasowychCronachedelteatrofuturista(Roma1975).G.Li-

staopracowałantologiękrytycznąThéâtrefuturisteitalien(Lausanne,1976).Wtymsamymrokuukazał

sięjegotekstLascenafuturista.Listadodziśpozostajewiernyfuturyzmowi.W1989r.wydanowParyżu

jegoLascenefuturiste.Właśniejemuwielezawdzięczasyntezafuturystyczna,choćpoświęciłjejtakżecie-

kawestudiumU.Artioli(Lascenaeladynamis,Bologna1975).Ofuturystycznymteatrzepisalirównież:

I.Fossati(Larealtàattrezzata,Torino1977),P.Lapini(Ilteatrofuturistaitaliano,Milano1977)iC.Salaris

(m.in.Storiadelfuturismo.Libri,giornali,manifesti,1985;Bibliograﬁadelfuturismo1909–1944,1988).

WartąprzytoczeniapublikacjązagranicznąjestksiążkaG.BerghausaItalianFuturistTheatre1909–1944

(Oxford1998).Pracamacharakterporządkujący,zawierabardzobogatąbibliograﬁęimateriałyikonograﬁ-

czne.Futuryzmwciążbudzizainteresowaniebadaczy(wkatalogurzymskiejBibliotekiNarodowejpodsa-

mymtylkohasłem„futuryzm”znajdziemy200pozycji,zktórych50powstałowokresie2000–2008.Jednak

dotycząonegłówniemalarstwa,architektury,futurystycznegowkładuwżyciekulturalneposzczególnych

miastiregionów,czyzwiązkówfuturyzmuzfaszyzmem.Tematykateatralnapowracanp.wkatalogachpo-

święconychtakimartystom,jakG.BallaczyE.Prampoliniipublikowanychwzwiązkuzorganizowanymi

wystawamiichpracplastycznych(zob.rozdz.poświęconeposzczególnymartystom).Pomimoimponującej

bibliograﬁi,najcenniejszymźródłemwiedzyofuturystycznymteatrzepozostająpublikacjesamychfutury-

stóworazrecenzjezichspektakli.Niedoprzecenieniajestturolaówczesnejprasy:ogólnokrajowej,lokal-

nej,futurystycznejiteatralnej.WPolsceowłoskimteatrzefuturystycznympisanoniewiele:Z.Taranienko

(Teatrbezdramatu,Warszawa1979),K.Braun(Teatrfuturystów,w:WielkarewolucjateatruwEuropie.

Ludzie–idee–zdarzenia,Wrocław1984),M.Gurgul(m.in.:Tecnichecinematograﬁchecomeelemento

dellanuovateatralitàdelteatrofuturista,w:DrzewickaA.(red.),Pointsdecontact.Etudessurlesrapports

entrelalitteratureetlesautresdomainesdel,art,Viridis,Kraków1995,s.138–148;Lasintesifuturistatra

ilvarietàeildrammamoderno,„Romanicacracoviensia”,Wyd.UJ,Kraków2002,nr2,s.77–85;Trail

dettoeilnondettonellamessinscenasperimentale.IlcolorenellariﬂessionepittoricaeteatralediArnaldo

Ginna,„RomanicaCracoviensia”,Wyd.UJ,Kraków2005,nr5,s.138–144;Odramacieiteatrzefutury-

stycznym,w:Echawłoskiewprasiepolskiej(1860–1939).Szkicebibliograﬁczne,Universitas,Kraków2006,

s.133–147;Futuryści,w:HistoriateatruidramatuwłoskiegoodXIXdoXXIwieku,Universitas,Kraków

2008,s.161–169);T.Kireńczuk,Odsztukiwdziałaniudodziałaniawsztuce,KsięgarniaAkademicka,Kra-

ków2008,aprzekładyniektórychmanifestówzamieszczonowtomieOdramacie.OdHugodoWitkiewicza

(Warszawa1993,s.258–262,tłum.A.Zieliński)orazwC.Baumgarth,Futuryzm(Warszawa1978).Zob.

takżew:Bibliograﬁa,s.261–262.

Brak wyników

W drodze do gwiazd. O teatrze i dramacie włoskiego futuryzmu

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra