Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
nichwidowisk.Hasłouaktywnieniawidza,choćjegozawartośćprzeszłaznaczącąewo-
lucję,byłoistotnedlafuturystówodpoczątkuichdziałalności.Jegorolęwyekspono-
waływieczoryfuturystyczneidoświadczeniakabaretowe,zktórychzrodziłsięmiędzy
innymiteatrsyntetyczny,teatrzaskoczeniaczyśmiałyprojektteatrutotalnegodlamas.
Wdrugimrozdzialekoncentrujęsięnaplastycznych,anastępniescenicznychdoko-
naniachoraznarefleksjiteoretycznejmalarzy-scenografówGiacomaBalli,Fortunata
DeperaiEnricaPrampoliniego.Dotyczyontworzywascenicznegoiwiążesięzdrogą,
jakąartyściciprzemierzylioddwóchwymiarów(płaszczyznypłótna)doczterechwy-
miarów(ruchomejscenografii,czyniącejzescenyobrazkosmosu).Tenrozdziałmówi
więcotakichtworzywach,jakkolor,światło,dźwięk,zapachiformawruchu,dlaktó-
rychspoiwemsą„stanyducha”.
Wtrzecimrozdzialeomawiamfuturystycznąartemeccanicaiartesacrameccanica.
Ichbohaterkąjestmaszyna,któraurastadoroliidolanowejrzeczywistościiprowadzi
kuideimechanizacjiczłowiekaprzyszłości.Zmechanizowanepostacipojawiająsięjuż
wpoprzednimrozdziale,awrazzpoetykąstanówduchawkraczamywsferęsztukipro-
wadzącejkuduchowości.Oilejednaktammówięotychzagadnieniachwkontekście
poszukiwańwobszarzeszerokorozumianejsynestezji,tutajwyodrębniamdziełaukon-
stytuowanewokółmaszyny,rozumianejgłówniejakoodbiciekosmicznegoładu.Taka
wizjamaszynywyróżniafuturystówzesporejgrupyartystów,którzysięgalipotentemat
wswojejtwórczości,iprowadziichzarównokubaletommechanicznym,jakikutea-
trowinapowietrznemu.
Wdrugiejczęścianalizujętrzyzasadniczetematyfuturystycznejdramaturgii,które
określiłamjako:relacjepłci,stosunekdohistoriiistosunekdośmierci.Dramaturgia
tazaskakujeróżnorodnościąstylistyczną:śmiałympotraktowaniemtradycyjnychform
ijęzyka,ajednocześnieprzywiązaniemdodekadenckichtonówiposymbolistycznych
przerysowań.Towarzyszyjejpotrzebanaprzemiennegoodwoływaniasiędowykpio-
nejprzeszłościiodważnegosięganiawprzyszłość.Zagadnienierelacjizkobietą,ści-
ślezwiązanezmodernistycznymnamysłemnadseksualnością,ogniskujewsobiecały
zestawproblemów,którymnależystawićczoła.Domagasięonorozwiązańzarówno
wwymiarzejednostkowym(pragnieniesamorealizacji,dążeniedowolności,aleioso-
bistegoszczęścia),jakizbiorowym(patriotyzm).Rysujerzeczywistośćwmrocznych,
dekadenckichbarwach,alerówniechętnierozświetlajejobrazjasnymi,krzykliwymi
tonamigroteskiorazironicznejkarykatury.Analizapozwalawyodrębnićtrzyrównole-
głedramaturgie:F.T.Marinettiego,R.Vasariegoiautorówteatrusyntetycznego,propo-
nującerozmaiteartystycznerealizacjetegotematuiujawniająceświadomośćzagrożeń,
jakietasferaludzkiejegzystencjizsobąniesie.
Niecoinaczejprzedstawiasięfuturystycznezainteresowaniehistorią.Jestonowy-
raźnewsztukachMarinettiego,którychanalizapozwalawyodrębnićpowracającysche-
mat,świadczącyoniemożnościpozytywnegowpisaniajednostkiwwymiarhistoryczny.
IdeipostępupoświęciłrównieżswojedwanajbardziejznanedramatyVasari,któryjesz-
czewyraźniejujawniłswąniewiaręwobliczukształtowanychprzezczłowiekadziejów.
Historiarównieżwkroczyładofuturystycznegoteatrupolitycznejinterwencjiijedynie
tam,nagrunciewolnymodhistoriozoficznejzadumy,zaowocowałotoniecowiększą
dawkąhistorycznegooptymizmu.
