Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1234567891011121314
skiejkrytykiReinholda,którajestprzedewszystkimkrytykąrealistycz-
nejinterpretacjirzeczysamejwsobie.
Oczywiściejesttopierwszyidecydującykroknadrodzeinterpreta-
cjiprzeciwstawnej,którąmożnanazwaćidealistyczną.Niemamyżad-
nejmożliwości,bywanalizietranscendentalnejwykroczyćpozasamą
świadomość.Analizanaszegopoznania,czylijegokrytykatranscen-
dentalna,możebyćtylkoimmanentna,towynikazkoncepcjimyślenia
jakookreślania.TakzresztątwierdzirównieżMaimon,którytutajpo-
dzielaintencjęReinholda,tylkochcejązrealizowaćwsposóbbardziej
adekwatny.Mianowicieintencjęusystematyzowaniaioparciafilozofii
krytycznejnajednejzasadzienaczelnej,wtakimcharakterzejednaknie
możewystąpićReinholdowskazasadaświadomościczypojęcieprzed-
stawianiajakopodstawowegofaktuświadomości.Wtakimcharakterze
widziMaimonswojązasadę,którąnazywa
SatzderBestimmbarkeit
,
czylizasadaokreślalności.
Zasadaokreślalnościjesttranscendentalnąreinterpretacjąpod-
stawowejzasadylogicznegosąduwwykładniLeibniza,awłaściwiejuż
iArystotelesa.Głosiona,żecałenaszemyśleniematakąstrukturęjak
język.Tedwaporządkiduchowościludzkiejściślezesobąkorespondują.
Myślimyzapomocąjęzyka,czylizdań.JużArystotelesdefiniowałsub-
stancję,czylipewnąrealność,pewnąjednostkębytową,żesiętakwy-
rażę,poprzezlogiczne,awłaściwiegramatycznemiejsce,jakiezajmuje
nazwatejżesubstancjiwprostymzdaniupodmiotowo-orzecznikowym,
itwierdził,żesubstancjąmożebyćtoitylkoto,cowtakimprostym
zdaniuwystępuje,comożewogólewystąpićwmiejscupodmiotu
tegozdania,anigdyorzecznika.Natomiastto,cowystępujeimożewy-
stępowaćwmiejscuorzecznika,czylito,coorzekamyoczymś,tojest
akcydens–przypadłość,cecha,właściwość.Tęrelacjępotempodchwyci
irozwinieLeibnizwswojejlogice,awłaściwieflontologice”.Jesttorela-
cjanieodwracalna–stosunekmiędzysubstancjąajejprzypadłościa-
mijestnieodwracalny.Możnasensowniepowiedzieć,żeSokratesjest
człowiekiem.Jesttopoprawnezdaniepodmiotowo-orzecznikowe.Nie
możnajednaksensowniepowiedzieć,odwracająctękolejność,żeczło-
wiekjestSokratesem.Itaksamo,powiadaLeibniz,azanimMaimon,nie
możnateżtegopomyśleć,bopomyślećmożemytylkoto,comożemypo-
wiedzieć,areguły,którerządzągramatykąnaszegojęzyka,sąwiernymod-
zwierciedleniemreguł,którerządzągramatykąilogikąnaszegomyślenia.
Zasadaokreślalnościgłosirównież,żekażdatreśćnaszejświado-
mościtworzysięzawszepoprzezokreślanietego,comożezostaćokre-
33
