Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
1.Niepełnosprawnośćwujęciuteoretycznymipraktycznym
ścijańskiej.Szczególniewokresieśredniowiecza,kiedywszelkiegorodzajude-
fekty,dysfunkcje,upośledzeniaichorobyprzypisywanokarzezagrzechy.Nawet
słynnyreformatorMarcinLutergłosiłwłaśnietakiepoglądy.Chociaż,jakpisze
J.Szarlej,nbiblijneujęcieniepełnosprawności-podobniejakkażdegoinnego
cierpienianiejestpesymistyczne[ł],towarzysząjejobrazyuzdrowienia,ulecze-
nia,oczyszczenia,uwolnieniaorazostatecznegozbawienia”(2004,s.35-36).
Jakfaktyczniewyglądałożyciespołeczneiczyniepełnosprawnośćbyłapięt-
nowana,czypoprostuzaniedbanapodwzględemopiekimedycznejispołecznej,
trudnoostateczniestwierdzić.Ciekawewtymzakresiestanowiskozaprezentował
V
.Finkelstein(1980),którydziejeosóbniepełnosprawnychrozpatrzyłwkon-
tekściematerializmuhistorycznego.Zgodniezjegoteoriąwyróżnićmożnatrzy
jakościoworóżnepodejściadointeresującejnaskwestii,zgodnezetapamiroz-
wojuekonomiczno-technologicznego:
fazaI-preindustrialna-społeczeństwofeudalne-niskapozycjaspołeczna
osóbniepełnosprawnych,uczestnictwospołecznepoprzezpracęlubżebractwo;
fazaII-kapitalizmprzemysłowy-usunięcieosóbupośledzonychzrynku
pracyjakomałoużytecznychiwydajnych-nieproduktywność,marginali-
zacja,nniepełneczłowieczeństwo”;osłabieniewięzilokalnychirodzinnych,
zwłaszczawdużychaglomeracjach;powstanieideidobroczynności;
fazaIII-społeczeństwopostindustrialne-medykalizacjapodejściadoosób
niepełnosprawnychichorychjakosposóbrozwiązaniaproblemówzichstatu-
semspołecznym;powstaniesystemuinstytucjispecjalistyczno-segregujących;
edukacjaspecjalna;pomocekspercka(por.C.Barnes,G.Mercer,2008,
s.32-33).
Całościowezmianyspołeczno-gospodarczeniosłyzsobąistotnezmiany,
możnabyrzec-politykiwobecosóbniepełnosprawnych.Jesttoważnewkon-
tekściepodejmowanychrozważańnadwykluczeniemspołecznymtejkatego-
rii.Skoroniesamaniesprawnośćjestważna,tylkojejspołecznaakceptacja,to
wprzypadkubrakuakceptacjigrupznaczącychspołecznieniemamożliwości
wspólnego(sprawiedliwego)funkcjonowaniawdanymspołeczeństwie.Zmiany
myśleniaoniepełnosprawności,jakpokazujehistoria,rozpoczęłysięstosunkowo
niedawno.Dlategowspółczesnaichdynamikajestuznawanazaniewystarczającą.
Należyjednakpamiętać,żedefiniującniepełnosprawnośćrelatywniedowarun-
kówśrodowiskowych,niedasięwymusićzmianwśrodowiskutylkoiwyłącznie
zapomocąaktówprawnych,potrzebazmianymyślenia.
Zewzględunadeformacjęciała,niskiwzrost,nietypowecechyfizjonomiczne,
wkulturzeeuropejskiejosobytakietraktowanebyłyjakonwybrykinatury”
,aich
pokazywanienajarmarkach,ucztachdworskich,turniejach,przyokazjiświąt
byłoswoistąrozrywką.Miałonaceluprzyciągnięcieuwagi,wzbudzenieemocji,
aniejednokrotniemiałobyćpretekstemdousprawiedliwionegoponiżaniaiwy-
szydzania.Praktykitakiemiałymiejscezarównowncywilizowanej”Europie,jak
iwAmerycePółnocnejjeszczewpoczątkachXXw.Dotegostopnia,żewSta-