Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
13
irozczarowanie.Dlategobardzoważnejestkształtowanieoczekiwańrealistycznych
wnastawieniachzawodowychorazkoniecznośćwprowadzeniaczasunaadaptacjędo
rolizawodowejwśrodowiskupracywatmosferzezrozumieniaorazwsparcia,anie
kontroliirywalizacji.PotwierdzajątoSchaufeliiEnzmann(1998),wskazującponadto,
żewypaleniemożebyćwywoływanecorazmniejkorzystnymiwarunkamizatrudniania
–np.oferowaniepracytylkonaczęśćetatu–cosprawia,żerośnieliczbapracowników
rozczarowanych(Rifkin,1995).
JakpodajeTucholska(2003),równieżzwiększoneobciążenieorazbrakbezpieczeń-
stwaipewnościcododalszegozatrudnieniaprowadządospadkuzadowolenia,zniechę-
ceniaipoczuciawyczerpania.Autorkatatwierdzitakże,żespośródwszystkichwymie-
nionychczynnikówczterysąspecyficznedlawypalenia:ekspansjasektoraspołecznego,
wzrostpsychicznychobciążeń,upadekprestiżuzawodowegooraznierealistyczneocze-
kiwaniazawodowe.Pozostałe,takiejakłatwośćdiagnozowaniaswoichproblemówjako
stres,wzrostindywidualizacjiwspołeczeństwieczyniekorzystnewarunkizatrudnienia,
raczejnasilająstres,apośredniowpływająnawypalenie.
Wpodsumowaniutychrozważańmożnastwierdzić,żelekarzeipielęgniarkisą
szczególnienarażeninastresiwypalenie,gdyżpełnioneprzeznichrolepolegająna
bliskimkontakcieinterpersonalnym,wymagajątroski,zaangażowaniaosobistegooraz
odpowiedzialnegokontaktowaniasięzpacjentamiiichrodzinami.Sąonizatemprzed-
stawicielamizawodówspołecznych,wktórychprzypadkubliska,zaangażowanainter-
akcjazdrugimczłowiekiemstanowiistotęprofesjonalnegodziałaniaiwarunkuje
wdanymzawodzierozwójisukces,cozostałozauważoneprzezMaslach,Schaufeli
iLeitera(2001).
1.1.Pojęciewypaleniazawodowego
Maslach,autorkapodstawowychpublikacjinatematwypaleniazawodowego,opraco-
waławrazzewspółpracownikamidefinicjętegoterminu,któramówi,żejestto„zespół
wyczerpaniaemocjonalnego,depersonalizacjiiobniżonegopoczuciadokonańosobi-
stych,którymożewystąpićuosóbpracującychzinnymiludźmiwpewienokreślony
sposób”(Maslach,2007,s.15).WyczerpanieemocjonalnewedługMaslach(1980)od-
nosisiędopoczuciadanejosoby,żejestnadmiernieobciążonaemocjonalnie,ajejzaso-
byemocjizostaływznacznymstopniuuszczuplone.Depersonalizacjadotyczynegatyw-
nego,bezdusznegolubzbytobojętnegoreagowanianainnychludzi,którzyzwyklesą
odbiorcamiusługdanejosobylubprzedmiotemopiekizjejstrony.Obniżonepoczucie
dokonańosobistychodnosisiędospadkupoczuciawłasnejkompetencjiisukcesów
wpracy.Wypaleniezawodowejestzjawiskiembardzoniekorzystnym,awalkaznim
wymagastosowaniaskutecznychmetodrozpoznawaniaorazpomiarujegopoziomu
ipowinnasiętoczyćnadwóchpłaszczyznach–indywidualnejisystemowej.
Analizującobjawywystępująceuosóbzzespołemwypaleniazawodowego,Maslach
(2001;2007)zwróciłauwagęnarelacjepomiędzyudzielającymipomocyorazjąotrzy-
mującymiistosunektejpierwszejgrupydosamychsiebie.Teninterpersonalnyaspekt
uznałazanajważniejszydlawłasnejkoncepcjiwypalenia.Autorkatajakopierwsza
zwróciłauwagęnatriadęobjawów:zmęczenieemocjonalneifizyczne,powstającena
