Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wstęp
opodejmowaneprzezpanującego6decyzjeocharakterzetrwałym.Pominiętezo-
stałyte,któretylkoczasowopozbawiaływłaścicielajegomajątku,awięcsekwe-
stry7imelioracje8.Interesująnaszaborydóbrtraktowanychprzezichposiadaczy
jakowłasne.Pamiętaćprzytymnależy,żezapatrywaniewspomnianychposiada-
czynakwestięwłasnościodbieranychimmajętnościróżniłosięniejednokrotnie
odstanowiskamonarchy.Działanie,któretraktowalijakozabór,woczachpanują-
cegomogłobyćrewindykacją.
Niebędziemysięzajmowaćwypadkamizmniejszaniauposażeniawziemię
urzędnikówmonarszych9aniutratynadanejposiadłościwskutekjejrestytucji
właścicielowi10.
2.Dotychczasowebadanianadzaborami
ProblemzaborówdóbrziemskichdostrzegłdawnotemuKarolPotkański.
Jegodwierozprawy,opublikowanewlatach1900i1902,dotycząwszakże
tylkozaborów,jakichdokonywałKazimierzWielki11.Potkańskiznałtrzyta-
kiewypadki,leczzasadnieuważał,żestanowiłyprzejawszerokiejpraktyki
6
7
8
9
10
11
Zaborydokonywaneprzezjegourzędnikówzwłasnejinicjatywystanowiąodrębny
problem.Zob.K.Goźdź-Roszkowski,Rolaurzędnikówwdokonywaniuzaborówdóbr
ziemskichprzezpanującegowśredniowiecznejPolscedopołowyXVwieku,StudiazDzie-
jówPaństwaiPrawaPolskiego,t.17,Kraków2014,s.21-35.
Sekwestremnazywamyzajęciemajątku,którewzamyślepanującegomiałotrwaćcza-
sowo.Zabórpozbawiałdóbrnazawsze.Rozróżnienietowidocznejestwdokumencie
KazimierzaWielkiegoz1354r.(KDKKr1,nr198,s.252).Królpoleciłswoimurzędni-
komwwiązaćsięwRadłówiinnewsiebiskupakrakowskiegonnoncausaomnimode
retencionis,sediusseruitutisRegalisineiusdemrequirentes”.Miałyzostaćzwrócone
powyegzekwowaniunależnychświadczeń.J.Lucińskiprzyjął,żesekwestrembyły
wypadkiprzejęciamajątkunwrozmaitychokolicznościach”,gdydoszłodojegoresty-
tucji.J.Luciński,Majątki
…
,s.44.Takszerokizakrespojęciansekwestr”niejestdlanas
przydatny,bowiemobejmujetakżetezabory,poktórych,naskutekstarańzestrony
zainteresowanych,panującyzwróciłzabranymajątek.
Zob.K.Goźdź-Roszkowski,PosiadaniepromeliorationedóbrkościelnychprzezKazi-
mierzaWielkiego,StudiazDziejówPaństwaiPrawaPolskiego,t.18,Kraków-Lublin-
Gdańsk-Warszawa2015,s.17-35.
PrzykładytakichdziałańpodajeA.Marzec,Rexcaputregni.Rolakrólawfunkcjono-
waniuinstytucjipaństwowychwPolsceXIVwieku,[w:]A.Marzec,M.Wilamowski,Król
wPolsceXIViXVwieku,Kraków2006,s.225-227.
NaprzykładPerlbach,nr375(1284r.),s.341.
K.Potkański,Sprawarestytucji(Rok1374i1381),Kraków1900,odb.zRozprawAkademii
Umiejętności.WydziałHistoryczno-Filozoficzny,t.39;idem,Jeszczesprawarestytucji,
RozprawyAkademiiUmiejętności.WydziałHistoryczno-Filozoficzny,t.42,Warszawa
1902,s.42-74.Przedrukoburozpraw[w:]K.Potkański,Lechici,Polanie,Polska.Wybór
pism,Warszawa1965,s.568-599(Sprawa
…
),orazs.600-651(Jeszczesprawa
…
).
