Zabory dóbr ziemskich dokonywane przez panującego w średniowiecznej Polsce do połowy XV wieku

Krzysztof Goźdź-Roszkowski

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-8088-732-9

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania:

2017

Liczba stron:

194

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Goźdź-Roszkowski, Krzysztof. Zabory dóbr ziemskich dokonywane przez panującego w średniowiecznej Polsce do połowy XV wieku. Red. . Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2017, 194 s. ISBN 978-83-8088-732-9

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Goźdź-Roszkowski, K.

T1 Zabory dóbr ziemskich dokonywane przez panującego w średniowiecznej Polsce do połowy XV wieku

PB Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

PP Łódź

YR 2017

SN 978-83-8088-732-9

Bibliografia BibTex:

@Book{ 191539, author = "Goźdź-Roszkowski, Krzysztof", editor = "", title = "Zabory dóbr ziemskich dokonywane przez panującego w średniowiecznej Polsce do połowy XV wieku", publisher = "Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego", year = "2017", address = "Łódź", isbn = "978-83-8088-732-9" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Goźdź-Roszkowski, Krzysztof

ED -

TI - Zabory dóbr ziemskich dokonywane przez panującego w średniowiecznej Polsce do połowy XV wieku

PB - Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

CY - Łódź

PY - 2017

SN - 978-83-8088-732-9

ER -

Netografia (standard APA):

Goźdź-Roszkowski, Krzysztof. Zabory dóbr ziemskich dokonywane przez panującego w średniowiecznej Polsce do połowy XV wieku [baza danych online] Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2017 [dostęp: 03 05 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/zabory-dobr-ziemskich-dokonywane-przez-panujacego-w-sredniowiecznej-krzysztof-gozdz-roszkowski-191539.

restytucja, zabory dóbr ziemskich, majątek ziemski, dobra kościelne, domena monarsza, konfiskata majątku, przywileje szlacheckie

Publikacja poświęcona jest władzy monarszej w średniowiecznej Polsce w zakresie odbierania poddanym ich dóbr nieruchomych. Autor, na podstawie obszernych badań źródłowych, omawia przyczyny zaborów i sposoby ich dokonywania, przedstawia proces kszt...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-8088-732-9

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania:

2017

Liczba stron:

194

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

1. Przedmiot badań9
Wstęp9
2. Dotychczasowe badania nad zaborami10
3. Zakres badań14
4. Podstawa źródłowa badań15
1.1. Wstęp17
1.1.1. Przyczyny zaborów w literaturze17
Rozdział 1. Przyczyny zaborów dóbr ziemskich17
1.1.2. Problem poznania przyczyn zaborów22
1.2. Przeciwdziałanie panującego procesowi umniejszania domeny25
1.3. Działania na polu gospodarczym34
1.3.1. Pojęcie działalności gospodarczej panującego w literaturze34
1.3.2. Lokowanie osad na prawie niemieckim35
1.3.3. Inne przyczyny zaborów o charakterze gospodarczym47
1.4. Względy wojskowe49
1.5. Przyczyny natury politycznej53
1.6. Dokonywanie przysporzeń cudzym kosztem59
1.7. Egzekucja kary konfiskaty majątku62
1.8. Brak zgody panującego na dyspozycję majątkiem nieruchomym na rzecz Kościoła63
1.9. Śmierć biskupa66
1.10. Wyniki72
2.1. Wstęp75
Rozdział 2. Działania panującego powodujące utratę dóbr75
2.2. Wwiązanie76
2.3. Niewykonywanie umowy zamiany85
2.4. Działania wojenne90
2.5. Graniczenie91
2.6. Nadanie cudzych dóbr93
2.7. Wyniki97
3.1. Wstęp99
Rozdział 3. Ograniczanie panującego w dokonywaniu zaborów99
3.2. Zobowiązanie panującego do nieodwoływania nadań100
3.2.1. Czy statut księcia wrocławskiego Władysława wprowadzał trwałość nadań?100
3.2.2. Przywilej ziemski Wacława II z 1291 r103
3.2.3. Artykuł XVI statutu wielkopolskiego Kazimierza Wielkiego104
3.2.4. Postanowienia przywilejów generalnych Jagiełły z lat 1386–1433108
3.3. Uzyskanie wyroku sądowego warunkiem dopuszczalności zabrania dóbr113
3.3.1. Postanowienie Nulli autem w przywilejach Jagiełły z lat 1425, 1430 i 1433113
3.3.2. „Petyta opockie” z 1454 r115
3.3.3. Przywileje nieszawskie 1454 r116
3.4. Skuteczność postanowień przywilejów z lat 1386–1454117
3.5. Wyniki126
4.1. Problem legalności zabierania dóbr przez panującego w literaturze129
Rozdział 4. Stanowisko panującego i posiadaczy ziemskich w kwestii legalności zabierania dóbr poddanym129
4.2. Odbieranie dóbr należących do domeny monarszej141
4.2.1. Ius vindicandi panującego141
4.2.2. Rewindykacje dóbr nadanych kwestią sporną143
4.3. Odbieranie dóbr będących własnością poddanych146
4.3.1. Istnienie normy etycznej o ograniczonym zastosowaniu w praktyce, zakazującej zabierania majątków poddanych146
4.3.2. Katalog causarum legitimarum zabierania153
4.3.3. Znaczenie rekompensaty za zabrany majątek162
4.4. Wyniki166
Zakończenie169
Literatura i materiały źródłowe171
Summary189

1.1.Wstęp

urzędnicyprzedewszystkimrealizowalipolitykękróla,nietylkozresztązaczasów

KazimierzaWielkiego.Zaborypodejmowaneprzeznichnawłasnąrękęmiałyzna-

czeniedrugorzędne.Jeślikierowalisięwówczasosobistyminteresem,tozpewnoś-

ciąsięgalipoterenyprzyległe,potrzebne,gdyżatrakcyjnezgospodarczegopunktu

widzenia.Tooznacza,żepodwzględemmotywudziałaniaowezaboryurzędnicze

wistocienieróżniłysięodmonarszych.Wszakipanującyztychsamychpowodów

zabierałcudzeposiadłości.

Semkowiczwskazałrównieżidrugą,jegozdaniemprawdopodobną,przyczynę

restytucjidóbr.Przypuszczałmianowicie,żebyłaniąnagłaśmierćkrólaKazimie-

rza,któraspowodowała,żeniezdążyłonoddaćniektórychmajątkówkościelnych

wziętychwdożywotnizarząddlapodniesieniaichstanugospodarczego12.Jednak

Semkowiczprzeoczył,żeskorokrólbrałdobranaczasswegożycia,toniemożna

mówić,iżniezdążyłichzwrócić.ZwrottakichmajątkównależałdonastępcyKa-

zimierza.Wewszystkichznanychnamprzypadkachposiadaniaprzezkrólama-

jątkówkościelnychpromeliorationeichwłaściciele,czyliklasztorBożogrobców

wMiechowieorazCystersówwSulejowieiWąchocku,odzyskaliswojeposiadłości.

Wydajesięwięc,żeSemkowicztrafnieuznał,żeśmierćkrólamogłastaćsięjedną

zprzyczynnastępującychpóźniejrestytucji.Niemawszakżepodstaw,abysądzić,

żeustanawianienadobrachkościelnychdożywociapromeliorationezestronykróla

byłoprzyczynązaborów13.Semkowicz,widzącwsprawierestytucjiprzedewszyst-

kimproblemsamowolniedziałających,chciwychurzędników,niedałwłaściwie

zadawalającejodpowiedzinapytanieoprzyczynyzborówdokonywanychprzez

panującego.Słuszniejednakwykluczyłpopełnienieprzestępstwakaranegokon-

fiskatąmajątku14.

Równieżpóźniejszaliteraturainformujeczasemopowodach,dlaktórychpa-

nującyzabierałmajętnościposiadaneprzezpoddanych.ProblemtenpodjąłJerzy

LucińskiwrozprawiedotyczącejmajątkówziemskichpanującegowMałopolsce

do1385r.Napierwszymmiejscuwśródprzyczynzaborówwymieniłrewizjetytu-

łówposiadania,polegające-jegozdaniem-nakontrolipodstawyprawnejdzier-

żeniadóbr15.Zrewizjamipołączyłonnieuznawanienadańpoprzednichwładców,

W.Semkowicz,RecenzjaI,s.108-109.

K.Goźdź-Roszkowski,PosiadaniepromeliorationedóbrkościelnychprzezKazimierza

Wielkiego,StudiazDziejówPaństwaiPrawaPolskiego,t.18,Kraków2015,s.35.

W.Semkowicz,RecenzjaI,s.104.

J.Luciński,MajątkiziemskiepanującegowMałopolscedo1385roku,PraceKomisjiHi-

storycznejPoznańskiegoTowarzystwaPrzyjaciółNauk,t.19,z.2,Poznań1967,s.26.

WpodobnymduchuwypowiadałsięjużwcześniejJ.Dąbrowski,któryzainspirowany

pracamiPotkańskiego,uważałzabardzoprawdopodobne,żeprzyczynązaborówdo-

konywanychprzezKazimierzaWielkiegobyłonieposiadanieprzezposesorówdóbr

dowodównaprawnysposóbichnabycia.Zob.J.Dąbrowski,ElżbietaŁokietkówna,Roz-

prawyAkademiiUmiejętności.WydziałHistoryczno-Filozoficzny,t.57,Kraków1914,

s.401;idem,OstatnielataLudwikaWielkiego1370-1382,Kraków2009,s.281.Rów-

nieżA.Vetulanidostrzegałzwiązekmiędzyzaboremosobistychmajątkówbiskupich

iuposażeniabiskupstwaakontrolątytułówprawnychdotychdóbr,dokonywaną,jak

Brak wyników

Zabory dóbr ziemskich dokonywane przez panującego w średniowiecznej Polsce do połowy XV wieku

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra