Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Zagubionaprzestrzeńiprzymuslewitacji.
KartotekaTadeuszaRóżewicza–częśćpierwsza
Podkreślasięwielokrotnie,żeTadeuszRóżewiczwimięprawdyoniepo-
rządkuichaosieżyciaodrzucasztukęwrozumieniuklasycznym1.Alejuż
przedlatyAndrzejFalkiewiczzwróciłuwagęnajedenzparadoksówtwór-
czościRóżewicza:
Różewiczjestantykulturowy-powiedziałbymepitafijnieantykulturowy-ale
tajegoantykulturowośćfunkcjonujewłaśniewobeckultury,itokulturywnaj-
bardziejakademickimsensie.Trzebamiećwcalesporybagażwywiedzionych
ztradycjiprzeświadczeń,żebymócwcałościprzyjąćjegosztukę,którejistota
poleganatym,żetradycyjnymprzeświadczeniomzaprzecza2.
DlategogłównymadresatemutworówRóżewiczasąjegozdaniemludzie
silniezanurzeniwtradycjikulturowej,botylkotacyodbiorcyHdoceniąprze-
kornyiprzewrotnysmakrozpadu,któryteutworywyrażają”3.Różewiczpisze
więcgłówniedlapolonistów(orazichuczniów)iludziteatru4.Wjegosztu-
kachmilczącozakładasięistnieniewartości,konwencji,którymsięzaprze-
cza,botowłaśnietaswoistagramiędzyspodziewanymijegozaprzeczeniem
tworzynapięciedramatyczne.RóżewiczHkorzysta[ś]zodbitegoświatła
dawnychwartościikonwencji”,którerównocześnieHodrzucainieodrzuca,
boniewprowadzanaichmiejscewartościikonwencjinowych”5.
JednakintertekstualnośćRóżewiczaniesłużylitylkozabawiemiłośników
literatury.To,copisze-jakzwracauwagęZbigniewMajchrowski-odzwier-
ciedlawszystkieniepokojeminionegowiekuXXipoczątkuXXI.Wrezultacie:
Trzymającsiętrochęnauboczutakzwanegożycialiterackiego,faktycznie
znajdowałsięzawszewepicentrumepoki,awistociewyprzedzałczas,prze-
powiadałprzyszłewypadki,codopieroterazwidaćzcałąoczywistością.[ś]
1PrzykładowoRyszardNyczpisze,żeRóżewiczostateczniezawszedokonujeaktuHod-
rzucenianowoczesnegoideałuautonomicznejsztuki,odgrodzonejodnieporządkużycia
»sztucznymi«regułamiihermetycznymczęstojęzykiem,ioparciawłasnejtwórczościna
zasadachbezpośredniegozwiązkuzrzeczywistością,przynależnościtwórcyijegosztukido
świata”.R.Nycz,Literaturajakotroprzeczywistości.Poetykaepifaniiwnowoczesnejliteratu-
rzepolskiej,Kraków2001,s.206.
2A.Falkiewicz,WimieniuAnonima,[w:]tegoż,Fragmentyoliteraturzepolskiej,Warszawa
1982,s.227.
3Tamże,s.232.
4Por.tamże,s.236.
5Tamże,s.228.Nyczspojrzynatowspółistnienieantynomicznychsensów,wyklucza-
jącychsięHcałościowychhipotezinterpretacyjnych”,jakonastałącechębudowanychprzez
Różewiczawypowiedzi.R.Nycz,Literaturajakotroprzeczywistości,s.198.
