Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Zasobyzdrowotnemłodzieżygimnazjalnejwkontekścieekosystemuszkoły
Naturalnąkonsekwencjąobowiązywaniaparadygmatupatogenetycz-
negobyłoukształtowaniesięprofiluedukacjizdrowotnej,którybyłskon-
centrowanyprzedewszystkimnaprzekazywaniuinformacjiochorobie,
zaśupowszechnianiuprzekonania,żezdrowiejestdeterminowanejedynie
czynnikaminaturybiologicznej(wyposażeniemgenetycznymiwrodzony-
midyspozycjamipsychosomatycznymi)orazskutecznościązabiegówlecz-
niczych,towarzyszyłocałkowitepomijaniejegouwarunkowańpozabio-
logicznychiniedopuszczaniemożliwościuwzględnianiawkształtowaniu
poziomuzdrowiakontekstuśrodowiskowegoorazaktywnościwłasnejjego
posiadacza.Podejścietozaczęłosięzmieniaćwrazzodkryciemwpóźnych
latach40.ubiegłegowiekubehawioralnychczynnikówryzykachoróbcywi-
lizacyjnych(Kuch,1994),dopierojednakukonstytuowaniesięideipromo-
cjizdrowiazaowocowałowteoriiipraktyceedukacjizdrowotnejwyraźnym
przesunięciemakcentunazdrowieorazjegopodmiotoweiśrodowiskowe
determinanty.
Opartenalozofiikartezjańskiejpodejściebiomedycznesankcjonuje
biernośćhumanistykiinaukspołecznychwzakresieproblematykizwią-
zanejzezdrowiem.Nieoparłasięjejteżpedagogika,czegowyrazemjest
utrzymywaniesięwniejnniszowej”pozycjizdrowianiemaldokońcalat
80.ubiegłegostulecia.Uczynieniezdrowia,jakokategoriiodrębnejodcho-
roby,przedmiotemposzukiwańbadawczychwnaukachhumanistycznych
ispołecznych,wtymtakżewpedagogice,stałosięmożliwewrazzezmianą
paradygmatu-odejściemodmechanistycznegotraktowaniaczłowiekana
rzeczujmowaniagowsposóbholistyczny,jakoistotybiopsychospołecznej.
Zaowocowałotopojawieniemsięnaukowychkoncepcjizdrowianawiązu-
jącychdoekologiiczłowiekaihumanistycznychnurtówwmedycynieoraz
zapoczątkowaniemtrwającejdodziśnerypostmedycznej”wnaukowym
dyskursiewokółsprawzdrowia.Wdyskursietymznaczącygłosprzypada
dziśnaukomoedukacji.
1.2.Zdrowiewujęciuholistycznymisystemowym
Współczesnenaukowekoncepcjezdrowia,formułowanenaterenienauk
medycznych,humanistycznychispołecznych,opierająsięwswoichpodsta-
wowychzałożeniachnaideiholizmu,zgodniezktórąrzeczywistośćjestpoj-
mowanawkategoriachzintegrowanychcałości.Wnawiązaniudotakiego
sposobumyśleniaozdrowiuprzyjmuję,żejestonozjawiskiemkonstytuo-
wanymprzezwzajemniezesobąpowiązanewymiary-zyczny,psychicz-
ny,społecznyiduchowy,azarazempozostającympodwpływemszeroko
rozumianego,tojestzycznego,przyrodniczego,społecznegoikulturowego
środowiskażyciaczłowieka(por.Capra,1987,s.263-276).Wanalizachfe-