Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
23
którezgodniezupowszechnionympoglądemodnosząsiętakżedosądówwarto-
ściujących,czylinormatywnegowymiarutejkategoriiekonomicznej.
Pomijaniewrozważaniachonierównościach(podziale)zagadnieńetycz-
nychnieoznaczajednak,żerozstrzygnięciaekonomistówdobrobytuwtym
obszarzesąnormatywniewysterylizowane,czyliwolneodwymiaruetycznego.
W.B.F.Brouwer,A.J.Culyer,N.J.A.vanExeliF.F.H.Rutten[2008,s.7]wyja-
śniają,że„kluczowymcelemekonomistówdobrobytubyłosformułowaniespójnej
podstawyetycznejdodokonywaniakonkretnychrozstrzygnięćdotyczących
społecznychpreferencji”.Wzwiązkuztymnierówności,ujmowanejakomiędzy-
ludzkieróżnicewzakresiedobrobytu,kojarzonesąwgłównymnurcieekonomii
zbardzokonkretnymstanowiskiemetycznym,określanymprzezK.Sosenkę
[2012]mianemetykiekonomistycznej.
„Etykaekonomistycznajestjednązwersjiutylitaryzmu”;tworzypodstawę
do„wyjaśnianiawszelkichzachowańludzkichjakodążeńdomaksymalizacji
indywidualnejużyteczności”[Sosenko2012,s.112].Wetycetejnienegujesię
dążeniaczłowiekadoosiąganiadóbrmoralnych.Podtrzymujesięjednakcharak-
terystycznedlaekonomiizałożenie,żejednostkiracjonalniedążądozaspokojenia
swojegowłasnegointeresu.Oznaczato,żekorzyśćjednostkizajmujewyższe
miejscewhierarchiiwartościowanianiżpożytkiogółu,awięcgrupyjednostek.
Wartorównieżpodkreślić,żewutylitaryzmiedopuszczasiędziałaniaaltru-
istyczne,alesąoneefektemubocznymracjonalnościekonomicznej[Simpson
20097s.525].
Zakładasięzatem,że„decydencipostępująracjonalnie,maksymalizując
oczekiwanąużyteczność”,optymalizująstopieńrealizacjicelóworaz„wybierają
strategie,któresą(…)popartewszystkimidostępnymiinformacjamiizgodne
zichpreferencjami”[OpolskiiPotocki2013,s.36].Każdyczłowiekazgodnie
zzałożeniemracjonalnościekonomicznejpodejmujewybóretyczny,którypolega
nadokonywaniusubiektywnegorachunkukosztówikorzyści[Sosenko2012,
s.112].Wzwiązkuztymnakoncepcjiracjonalnościekonomicznej,atymsamym
naetyceekonomistycznejopartesąrozstrzygnięcialiberałówwzakresiewolności
dostępudorynku,atakżelibertarianwzakresieswobodnegodysponowania
uprawnieniami(własnościąikażdegosamymsobą)[Nozick2010],któreuświę-
cająwolnośćikorzyśćwłasnąjednostki.
Etykaekonomistycznaopierasiętakżenaefektywnościalokacyjnej,unie-
możliwiającposzukiwanieobiektywnejsłusznościetycznej,zaśproblemwyboru
dotyczącyrównieżdóbrmoralnychredukujesiędoopłacalności[Sosenko2012,
s.112–113].Ztychm.in.powodówprzedewszystkimzneoklasycznejekonomii
dobrobytupłyniewniosek,żenierównościwpodzialedobrobytusąuzasadnione
