Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Pierwszepublikacje
17
zelektronamilubjonamipodwpływemwyładowańelektrycznych.Wśladzatymi
pracamipowstałartykułWitoldaMajewskiegooświeceniuparrtęciwwyłado-
waniubezelektrodowym[8]orazdwaartykułyAndrzejaSołtanaowidmach
pasmowychrtęciiwarunkachpowstawanianośnikówpasmwodorowo-rtęcio-
wych[9].IchwynikiweszływskładrozprawydoktorskiejSołtana,napodstawie
którejw1926rokuotrzymałonstopieńdoktorafilozofiiwzakresiefizyki.Podok-
toracieSołtanpracowałjakostypendystawlaboratoriumMaurice’adeBroglie’a
wParyżu,gdziezajmowałsiębadaniamirentgenowskimi.PopowrociedoZakła-
duPieńkowskiegoopracowałnowymodelkapilarnejlampyłukowejrtęciowej,
któraokazałasiębardzoprzydatnadobadańoptycznychiprzezdługiczasbyła
używanawlaboratoriachspektroskopowych[10].
Byłatojegoostatniapublikacjazdziedzinyoptyki,gdyżpóźniejSołtanjako
stypendystaFundacjiRockefellerawyjechałdoPasadeny,gdzierozpocząłbada-
niawzakresiefizykijądrowejitędziedzinępopowrociezUSAzacząłrozwijać
wWarszawie.
WysokipoziompublikowanychpracZakładuzostałzauważonyprzezmiędzy-
narodowąspołeczność,coułatwiłoPieńkowskiemuzdobyciewFundacjiRocke-
felleraznacznychśrodkównazakupwysokiejklasyaparaturynaukowej.Zaku-
pionowówczasdwiesiatkidyfrakcyjne,wtymwielkąsiatkęopromieniukrzywizny
6miliczbierys174000,wykonanąprzezRobertaWoodawBaltimorenaaparatu-
rzeRowlanda,atakżedwaspektrografy(HilgeraiZeissa)imikrofotometrMolla,
skraplarkęciekłegopowietrza,elektromagnesOerlikonadającypole6,5Tesli
orazpłytkiLummera-Gehrckego[11].
WswojejpracydoktorskiejSołtanwykazał,żestrukturawidmaobserwowane-
goprzezniegopodczaswyładowaniaelektrycznegowmieszaniniertęciiwodo-
rujestzwiązanazcząsteczkąwodorkurtęci(HgH).Dalszeszczegółowebadania
wtymzakresiekontynuowałHenrykJeżewski,któryw1927rokuopublikował
dwieprace-pierwszazawieraławynikibadańwpływurtęcinawidmociągłe
wodoru[12],wdrugiejzaśprzedstawionoanalizęwidmmieszaninyrtęciiwo-
doruwnadfiolecie[13].CzęśćbadańJeżewskiegomiałacharakterpionierski,
gdyżopróczproblemówwidmowych,dotyczącychcząsteczkiwodorkurtęci,
przeprowadziłondodatkowebadaniawarunkówpowstawanialiniiwidmowych
atomurtęciprzygranicyseriiwidmowej.Udałomusięzarejestrowaćprzejścia
związanezbardzosilniewzbudzonymiatomami-dziśnazywanymiatomami
rydbergowskimi-ażdowartościliczbykwantowejgłównejn=27.Atomytakie
mająszeregniezwykłychwłasności,wywołanychm.in.tym,żeorbitabohrowska
takiegoatomudlan=27mapromieńokoło100nm,copowoduje,żewewnątrz
tejorbity-wzależnościodciśnienia-możeznajdowaćsiękilkasetobcych
atomów.Naszerokąskalębadaniaatomówrydbergowskichzostałypodjętedopie-
ropoIIwojnieświatowej-awięctrzydekadypoeksperymentachJeżewskiego-
powejściudospektroskopiitechniklaserowych.
