Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
tyczną,aniebrałpoduwagęróżnychelementówhistorii
takichjakreligia,prawo,geografia,literatura,sztukaitd.,
mojapostawabyłabyzupełnieinna.Alepotrzebnybył
wielkiżywotnyruch,albowiemwszystkieteróżnorodne
składnikisplatałysięwjednośćopowiadania”3.Ztakich
stwierdzeń,abyłoichniemałoodpoczątkówwiekuXIX,
wyrosławiększośćdyscyplinhistorycznychirosnącaświa-
domośćspecjalizacjiorazwprzeciwnymkierunkupodą-
żającakoniecznośćintegrowaniazarównobadań,jakiich
wyników.M.Blochdodawałjeszcze:nIstniejezatemjedna
tylkowiedzaoczłowiekuwczasie,wiedza,którawyma-
gabezustannegołączeniastudiównadświatemumarłych
zobserwacjążywych(...)Zawszebędąspecjaliściodświata
współczesnego,takjaksąspecjaliściodepokikamiennej
lubegiptologii.Odjednychioddrugichwymagasiępo
prostu,bypamiętaliotym,żesamowystarczalnośćnie
sprzyjaposzukiwaniomhistorycznym.Wizolacjiżaden
historykniezrozumieżadnegozjawiskadogłębi,nawet
zjawiskazwłasnegoterenubadań.Jedynąprawdziwąhi-
storiąjesthistoriauniwersalna,atamożerozwijaćsię
tylkoprzywzajemnejpomocy”4.Oczywiściewsłowach
BlochakładącegofundamentypodszkołęAnnalesbyło
wieleidealizmuioptymizmu.Niedałosięjakdotądzre-
alizowaćowejnhistoriiuniwersalnej”,choćumiejętność
korzystaniazwieluwymiarówwiedzyhistorycznej,inte-
growaniawyników,umiejętnościkorzystaniazróżnych
3Cyt.zaM.Bloch,Pochwałahistorii,czyliozawodziehistoryka,tłum.
W.Jedlicka,Kęty2009,s.143.
4Ibidem,s.65–66.
49
