Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1
ReformacjaikontrreformacjanaGórnymŚląskuodpoczątkówdoXVIIIwieku
boszczawparafiidziałałpomocniknazywanydiakonemorazkantor
iorganista.Przyparafiachistniałokolejneciałokolegialne,zwane
flojcamikościoła”
,czyliwdzisiejszymrozumieniubyłatoradapara-
fialna,którątworzyliświeccy.Doichkompetencjinależałoskładanie
księciucorocznegosprawozdaniazrachunkówkościelnych.
Początkowoduchownymiprotestanckimizostawalidotych-
czasowiksięża,późniejmłodzieżbyłaordynowanazagranicą,np.
wWittenberdze,miastachGórnychWęgier,czylinaterendzisiejszej
Słowacji,alerównieżwBrzeguiLegnicy.Wśródduchownychprote-
stanckichbyłowieluuznanychteologów.NajbardziejznanymbyłJe-
rzyTrzanowski(1592-1637)zCieszyna,nazywanysłowiańskimLu-
trem,bowiemjegodziełabyływykorzystywaneprzezprotestantów
wCzechach,SłowacjiinaŚląskuCieszyńskim–tutajnawetażdo
początkówXXwieku,wparafiiewangelicko-augsburskiejwWiśle.
NajważniejszymdziełemTrzanowskiegobyłczeskikancjonałpod
tytułemCitharasanctorum,wydanywLewoczy(Słowacja)w1636
roku.Dziełotoukazałosięwponaddwustuwydaniach.
Dogronaważnychduchownychewangelickichtegookresunależy
zaliczyćtakżeksiędzaJerzegoFabriciusavonFalkenberga,dworskie-
goduchownegoksięciaAdamaWacława,proboszczawsłowackich
Koszycachiseniorakościołaluterańskiegowksięstwiebrzeskim.
Spodjegopiórawyszłokilkatekstówteologicznych,np.Refrige-
riumAnimaeErquickungderSeelenSchriftmasigeErklarungdes23.
PsalmsDavids[…],wydanewBrzeguw1632roku.Byłrównieżau-
toremdrukowanychmówpogrzebowych17.
Dwajwymienienipowyżejksiężaprotestanccydziałalijużjednak
wokresiedramatycznejwalkiprotestantówoprzetrwanienaŚląsku.
KontrreformacjarozpoczęłaprocesodnowyKościołakatolickiego,
jednocześniejednakdoprowadziładorozciągnięciawojenreligijnych
inaterenymonarchiiczeskiejiwęgierskiej.Apogeumtegodramatu
nastąpiłopodczaswojnytrzydziestoletniej.
KontrreformacjanaGórnymŚląsku
WystąpienieLutrapoczątkowoniespowodowałozdecydowanej
reakcjiKościołainieprzystąpionodojegoodnowy.Przyczynybyły
różne:personalne,polityczne,aleiwewnątrzkościelne.Sobórpo-
wszechny,naktórymmianoomówićzaistniałąsytuację,ciągleod-
wlekano.WtymczasieReformacjazyskiwałazaścorazwiększąlicz-
bęzwolenników.
33
