Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2
BOLTZMANN.GENIUSZNIEUPORZĄDKOWANIA
zawodu.Właśniezakończyłwystąpieniecałkowiciepoświęconewy-
jaśnieniu,jakciśnienieitemperaturagazumogąbyćinterpretowane
wkategoriachnieustającegoruchuatomów,którejegozdaniembyły
ostatecznymskładnikiemmaterii.
Tablicabyłapełnawzorów.Naśrodkuwidniałdużyrysunekmający
pokazaćcharakterystykękinematycznąsprężystegozderzeniadwóch
kul.Wokółrysunkubyłacałamasarównańróżniczkowych,przybliżo-
nychcałek,wzorówalgebraicznychizwiązkówmiędzyróżnymiwielko-
ściamifizycznymi.Mimoichchaotycznegoruchu-argumentowałBoltz-
mann-możnazrobićbardzoprecyzyjneprzewidywaniadotyczące
zbiorczegowpływuwywoływanegoprzezatomy:dziękiprzyjęciupro-
babilistycznejwizjirzeczywistościbyłowistociemożliweosiągnięcie
głębokiegozrozumieniatermodynamiki,awszczególnościtajemniczego
wzrostuentropiiinieubłaganegozwiększaniasięnieuporządkowania
Wszechświata.
Niezważającnapomrukiobecnych,BoltzmannnadalpatrzylnaMacha,
niezdecydowany,czyodpowiedziećnajegoprowokację,czyteżnie,iczy
zrobićtotaksamogwałtownie.Niebyłtopierwszyraz,gdycidwajsię
starli:ichspórtrwałodlatidotyczyłdwóchróżnychsposobówrozu-
mieniaświata,jegoprawiostatecznejpostacimaterii,atakżesamego
podejściadonauki.Tozażartestarciesięgałodalekowprzeszłość,
ażdostarożytnegogreckiegopojęciaatomizmu.
SIŁAPOEZJI
NajczęściejpowracającymtematemwDererumnaturaLukrecjuszabył
tenoatomach,nazwzwanychwnimrerumprimordia(rzeczamipier-
wotnymi).NapoczątkupoematuLukrecjuszotwarciedeklaruje,żechce
wytłumaczyćMemmonaturęrzeczy.Mówi,żeciałaniesąścisłeizwar-
te,leczprzeciwnie-wewnątrznichsągłówniepusteprzestrzenie.Każda
24
