Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Osobowośćazachowaniaagresywne
nychzachowańigenezyodrzuceniaprzezgrupęrówieśniczą.Proces
wartościowaniaprzebiegawciągucałegookresurozwojowegoijest
różnieujmowanywokreślonychteoriachpsychologiirozwoju.
Zpunktuwidzeniakształtowaniaprawidłowychrelacjirówieśni-
czych,atymsamymzapobieganiazachowaniomagresywnymiod-
rzuceniuwgrupachrówieśniczych,ważnejestpodkreślenie,żepro-
ceswartościowaniaprzejawiasięwtrzechformach:
–emocjonalnej,czyliwpozytywnymvs.negatywnym,silnymvs.
słabymreagowaniunaokreślonezjawiska(uczuciaprzyjemne,
przyciągającelubprzykre,odpychające,budzącelęk,przyspa-
rzającebólu);
–praktycznej,polegającejnazbliżaniusię,nawiązywaniukontak-
tulubunikaniu,ucieczce,niszczeniu;
–słownej,polegającejnawypowiadaniuopinii,ocen,przypisy-
waniuobiektowi(ludziom)większejlubmniejszejwartości.
Formasłownakształtujesięwpóźniejszymokresierozwoju,gdyż
wymagazdolnościsymbolicznegoujmowaniadoświadczenia.Roz-
wójtejformyotwieramożliwośćtworzeniapojęć,takichjakdobro,
piękno,pożytek,wolność,sprawiedliwość,uczciwośćitd.(Reykow-
ski,Kochańska,1980),którestanowiąpodstawęocen.Chodzituwięc
orozwójmoralny,prowadzącydohierarchizowaniaregułiwartości,
czylitakiegoukładu,wktórympewneregułyiwartościzostająpod-
porządkowanebardziejogólnym.Reykowskiilustrujeto,wskazując,że
bardziejogólnejreguleuczciwościpodporządkowanesąregułydyspo-
nowaniacudząwłasnościąlubponoszeniakosztówiznoszenianiewy-
gody(poświęcenia)wdążeniudorealizacjicelówowyższejwartości.
Prawidłowośćtastanowisednowychowaniamoralnego,awięc
etapunadrodzedopełnejdojrzałościmoralnej(którąniewszyst-
kiedzieciosiągająwrazzdojrzałościąfizycznąiprawną),aktóry
wprzypadkujednostekniedostosowanychjestniemalcałkowicienie-
osiągalny(chybażewtymostatnimprzypadkuzanaczelnewartości
iregułyuznamywartościiregułysubkulturowe,którewgruncierze-
czysąDniemoralne”).Odstępstwaodtychogólnychprawidłowości
wartościowaniapowszechniewystępująwprzypadkuregulowania
relacjirówieśniczychprzezagresję,cowwiększościprzypadków
prowadzinietylkodobezpośredniejwiktymizacjirówieśników,lecz
takżemożeskutkowaćodrzuceniemofiaragresjilubichDdobrowol-
nym”wycofaniemsięzrelacjiiukładówrówieśniczych.
