Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstępodredaktorównaukowych
17
Niemiec–ważnegosojusznikaPolskiwramachUniiEuropejskiejiSojuszu
Północnoatlantyckiego(itowokresietrwającejwojnywUkrainie).
Wcelupełnegozrozumieniaprzyjętejpodczasnegocjacjiwlatach
1989–1991formułypragmatycznejijejznaczeniadladoprowadzeniado
wypłatyprzezNiemcykonkretnychświadczeńdlaofiarzbrodninazistowskich
zamieszkałychwPolsce,należywpierwprzypomnieć,żeregulacjeprawne
sprzymierzonychmocarstwzwycięskichwIIwojnieświatowejdotyczącerepa-
racjiodNiemiecbyłydlaPolskiwyjątkowoniekorzystne,apolitycznypodział
Europyuniemożliwiałdochodzenieroszczeńreparacyjnychiodszkodowaw-
czychwokresiepowojennymodRFN(któracodozasadyniewypłacała
świadczeńodszkodowawczychdopaństwblokuwschodniego)orazodNRD
(odktórejzewzględówpolitycznychtakichświadczeńodszkodowawczych
niedomaganosię).
Przypomnijmynastępnie,żepoIIwojnieświatowejniedoszłodozawar-
ciazNiemcamitraktatupokojowego.Układpoczdamskiregulowałjedynie
roszczeniaocharakterzemiędzypaństwowym(reparacje),zaspokajanezkon-
fiskatmienianiemieckiegoibieżącejprodukcji(aniewformieświadczeń
finansowych),przyczymPolskaznalazłasięwtzw.masiewschodniej,tj.miała
zaspokajaćswojeroszczeniazczęściprzyznanejZSRR–zeznanymskutkiem:
w1953r.(wśladzaZSRR)zrzekłasiętegorodzajuroszczeńreparacyjnych.
Wbrewpojawiającymsiętuiówdziegłosom,decyzjata–potwierdzanaprzez
kolejnepolskierządy(równieżw2017r.przezrządPiS)–pozostajewiążąca
wświetleprawamiędzynarodowegoiniemamożliwościjejpodważenia6.
NatomiastPolskakonsekwentniereprezentowałastanowisko,żezamiesz-
kałymwPolsceofiaromzbrodninazistowskichnależąsięodszkodowania
(roszczeniaindywidualne).Byłatonowakategoriaroszczeńocharakterze
finansowym,którabyłaodpowiedziąnaniespotykanądotejporyskalęzbrodni
(zbrodniwojennych,ludobójstwa,deportacji,pracyprzymusowejiinnych
rodzajówzbrodniprzeciwkoludzkości)popełnionychpodczasIIwojnyświa-
towejprzeznazistowskieNiemcy.Rzeczjednakwtym,żeiwtymprzypadku
wystąpiłazasadniczaróżnicastanowiskzRFN.Postronieniemieckiejobjęto
pojęciemHreparacji”nietylkoroszczeniaocharakterzemiędzypaństwowym,
leczrównieżroszczeniaindywidualne(stanowiskotakiepozostajeaktualne
dodniadzisiejszego).RFNwsprawiezaspokajaniaroszczeńindywidualnych,
kluczyła(topowoływałasięnatzw.klauzulądyplomatyczną,tj.braksto-
sunkówdyplomatycznychzPRLdo1972r.,tonaprzedawnieniewokresie
6
Szczegółowonatentematm.in.:J.Barcz,J.Kranz,ReparacjeodNiemiec…,s.66inast.
orazwrozdzialeJ.Kranzawniniejszejksiążce.
