Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
Chociaż,zgodniezparadygmatemrealistycznym,państwapozostająpier-
wotnymiiautonomicznymiaktoramistosunkówmiędzynarodowych,tosto-
pieńkomplikacjiwspółczesnegosystemumiędzynarodowegowzrastawraz
zliczbą,aprzedewszystkimtransgranicznąaktywnościąinnychaktorówsto-
sunkówmiędzynarodowych.Tymsamymaktorzyniepaństwowiwpływają
wcorazwiększymstopniunastrukturęsystemumiędzynarodowegozarów-
nowwymiarzeglobalnym,jakiregionalnym.Wpływtenmożemiećdwoja-
kicharakter,zarównonegatywny,jakipozytywny.Wyraźniepodkreślato
chociażbyIwonaPopiuk-Rysińska,stwierdzając,żeuczestnictwowstosun-
kachmiędzynarodowychwiążesięzkażdymrodzajemaktywności(pozytyw-
nyminegatywnym).Przyczymmusibyćonan[…]świadomymicelowym
postępowaniemniezależnieodczasujegotrwania,skomplikowania,czy
wydatkowaniaenergii”4.
Wartympodkreśleniajestliczebnaasymetriawodniesieniudodwóch
zasadniczychrodzajówuczestnictwawsystemiemiędzynarodowym.Wza-
leżnościodprzyjętychkryteriówliczbapaństwwewspółczesnymsystemie
międzynarodowymoscylujewokółdwustu.Natomiastwodniesieniudoak-
torówniepaństwowychniejestraczejmożliwepodanieskończonejczynawet
przybliżonejichliczby.NaprzykładdanezawartewYearbookoftheInterna-
tionalOrganizationswskazująnaistnienieponadsiedmiutysięcywszystkich
typóworganizacjiocharakterzemiędzyrządowymorazponadsześćdziesię-
ciusześciutysięcyorganizacjipozarządowych.Razemdajetoniebagatelną
liczbębliskosiedemdziesięciuczterechtysięcytakichstrukturorganizacyj-
nych5.WodniesieniudopozostałychrodzajówNSAniesposóbpodaćchoćby
przybliżonychdanych.Danepowyższesugerująjednak,żewspółczesnysys-
temmiędzynarodowyjesttworemodalekoposuniętymstopniukomplikacji,
wktórymuzewnętrzniająsięinteresyidziałaniaogromnejliczbypodmiotów
sprawczych.Skalazjawiskajestzatemogromna,cozjednejstronypokazu-
je,jakrozbudowanyjestpodmiotowywymiarstosunkówmiędzynarodowych,
azdrugiej,jakrozległejesttopolebadawcze.
Celemniniejszejmonografiijestdokonanieprzeglądumiejsca,roli,znacze-
niaiwpływuaktorówniepaństwowychnaróżneobszarywspółczesnychstosun-
kówmiędzynarodowychorazzakresuichrelacjizuczestnikamipaństwo-
wymi.Będzieonarównieżdążyćdopokazania,wjakimstopniuaktorzy
4
E.Haliżak,R.Kuźniar(red.),Stosunkimiędzynarodowe.Geneza,struktura,dynamika,
Warszawa2001,s.87.
5
Daneterejestrująrównieżorganizacjejużniefunkcjonujące(YearbookofInterna-
tionalsOrganizations2020-2021.GuidetoGlobalCivilSocietyNetworks,Edition58,
vol.1(A),OrganisationsDescriptionandCross-References,Brussels2021,s.xxi).
8
