Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
JacekGiezek
Konstatacjatakaprowadzićmogłabydowniosku,żenietylkoniejesteśmy
wstaniewoparciuokryterianaukowe-oczywiścieprzyokreślonym,skąd-
inądtakżewymagającymakceptacji,kryteriumnaukowości-zweryfikować
wypowiedzi,żedowolnystanrzeczyjestwartościąstanowiącądobro,które
powinnopodlegaćprawnokarnejochronie,alepojawiasiętakżewątpli-
wość,czyistniejemożliwośćnaukowegouzasadnieniatego,jakpowinienbyć
skonstruowanykatalogtegorodzajudóbr,dojakichwartościpowinienna-
wiązywać,jakapowinnabyćichhierarchia.Mówiączaśjeszczeinaczej-jest
wątpliwe,czyistniejemożliwośćzbudowaniateoriinaukowejpozwalającej
naidentyfikacjęorazspójne,opierającesięnarelacjipreferencjiuporząd-
kowanie(usystematyzowanie)wszelkichdóbr,którychochronaniemoże
ograniczaćsiędoprostegozakazuichnaruszania(narażania),leczwślad
zatymzakazemmusiiśćsankcjakarna.
Mógłbyktośoczywiściepowiedzieć,żebeztrudupotrafimywskazaćtrzy
wartości,którezdająsiębyćuniwersalneiponadczasowe,atakżewolne-
przynajmniejnapierwszyrzutoka-odjakichkolwiekrelatywizmów,wtym
zwłaszczarelatywizmówetycznych,jakkolwiekrównieżtakpodstawowe
twierdzenie-zwłaszczagdybywziąćpoduwagęróżnicekulturowe,wjakich
kształtowałysięrozmaitesystemyprawne-możnabykontestować.War-
tościtetooczywiścieżycie(zdrowie),wolnośćiwłasność,choć-zdrugiej
strony-ichabsolutyzacjawzmieniającychsiękontekstachsytuacyjnych
równieżstajesięmałoprzekonująca11.Złatwościązauważymywięc,żetym
bardziejwartościpochodne,zwanerównieżinstrumentalnymiczydobrami
ztzw.przedpola,toobszarpodwielomawzględamiwątpliwy,naktórym
trudnowskazaćtakie,którychznaczeniaipozycjiniedałobysięzakwestio-
nować.Tegorodzajurelatywizmyiniejednoznacznościzdająsięsugerować,
żeprocesbudowaniakatalogudóbrzasługującychnaprawnokarnąochro-
nę-zwłaszczagdybykażdyzuczestnikówtakiegoprocesuchciałnawiązać
dowłasnych(czylisubiektywnych),aleintersubiektywnienieweryfikowal-
nychprzekonańaksjologicznych-jestpodatnynarozmaitemanipulacje.
Abyjednakniepoprzestaćnatakfrustrującymstwierdzeniu,spróbujmy
poszukaćwsparcia,dziękiktóremudałobysięnaukowouzasadnićkreowa-
11Innasprawa,żezakresorazsposób(intensywność)ochronytychwartościmożebyćjuż
historycznie,geograficznieorazkulturoworelatywizowany.
