Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
WOKÓŁRELACJICZŁOWIEKZEŚWIATEM
1.Obiektywacja,reifikacja,fetyszyzmtowarowy–Marks
Tematniniejszejrozprawydoktorskiejkrążywokółkonceptualienacji,dla-
tegoniezbędnejestustaleniejejdefinicjiizakresuznaczenia.Nawstępiezwrócę
uwagęnato,żebędęsięodwoływaćdomyślipochodzącejzfilozofiiniemieckiej,
wktórejalienacjęrozumiesiępoprzezterminEntfemdung12(takiwłaśnietytuł
nosirozprawaRahelJaeggi,doktórejodniosęsięjakodonajnowszegoźródła
informacjinatemattegofenomenuorazjegoistotnejwspółczesnejinterpreta-
cji)13.Rozważanianależałobyrozpocząćodscharakteryzowanianastępujących
pojęć:1)wyobcowaniawedługHeglai2)alienacjipojmowanejprzezMarksa.
MichałPawełMarkowskiujmujetonastępująco:
1)Hegelwprowadziłdojęzykafilozoficznegokategorięwyobcowania,Ent-
femdung,czyliuprzedmiotowieniaczłowiekabędącegoczęściąprzyrody,któreduch
(podmiot)musiprzezwyciężyć,bystaćsięnaprawdęsobą.Kategoriętęnastępnie
wykorzystałMarks,byopisaćalienacjęczłowiekanieposiadającegoautentycznego
stosunkudowłasnejpracy.Człowiek-powiadaMarks-niejestczłowiekiem,albo-
wiemniepozwalamunatokapitalistycznysystemprodukcji,którywjegofilozofii
wchodzinamiejsceheglowskiejprzyrody14.
2)Alienacja-wyobcowanie-kategoriawprowadzonaprzezKarolaMarksa
(1818-1883)naoznaczeniesytuacji,wktórejczłowiekpozostajepozbawiony
więzizwłasnymśrodowiskiem.Klasycznymprzykłademjestalienacjarobotników
12
UHeglawyróżniasiępowiązanezalienacjązjawiska,takiejakm.in.Entäus-
serung,któremogąbyćtłumaczonenajęzykpolskirównieżwłaśniejakoalienacjaczy
wyobcowanie.Podkreślam,żeodnoszęsiędokategoriiEntfemdung,która,jakzostało
toujęteprzezRahelJaeggi,obejmujeróżnepomniejszezjawiskazwiązanezkonceptem
alienacji.Por.G.W.F
.Hegel,Fenomenologiaducha,przeł.Ś.F.Nowicki,FundacjaAletheia,
Warszawa2002orazidem,Encyklopedianaukflozofcznych,przeł.Ś.F.Nowicki,Wydaw-
nictwoNaukowePWN,Warszawa2014.
13
R.Jaeggi,Entfemdung.ZurAktualitäteinessozialphilosophischenProblems,
CampusVerlag,Frankfurt2005.
14
M.P.Markowski,Polskaliteraturanowoczesna.Leśmian,Schulz,Witkacy,Univer-
sitas,Kraków2007,s.336.
