Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SUMMADEMATRIMONIOMISTRZAVACARIUSA(1120-1200)
33
JegonajważniejszymdziełemjestSummadematrimonio,ukończonaw1149r.,
składającasięz38ustępów.Vacariuswtymtraktaciezająłsięproblematykądoty-
czącąistotyzawieraniazwiązkumałżeńskiego,zaręczyn,posagóworazdarowizn.
Wskazywał,iżmałżeństwowinnosięopieraćnaprawdziwejmiłościitworzyćcom-
munioutilitas9.
WczęścizatytułowanejOmałżeństwiemistrzprawaodniósłsiędoopinii,iż
małżeństwoopierasięnazwiązkucielesnym.Stwierdzałjednak,żeniepozbawie-
niedziewictwa,aleumowadwojgaludzitworzymałżeństwo,którenakazujenie-
rozdzielnośćwspólnegopożycia.Zdefinicjitejwywodził,iżzaręczynybyłytylko
nadziejąprzyszłegozwiązkumałżeńskiego,obietnicą,którąwwyjątkowychsytu-
acjachmożnabyłozerwać.Uważał,iżmałżeństwoopierasięnauczuciachiwierze,
którewprawdziwysposóbpotrafiłyspoićzwiązekdwojgaludziwjedność,zarówno
cielesną,jakiduchową10.
WkolejnymparagrafieVacariuswyodrębniłróżnicepomiędzyzaręczynami
azaślubinami,odnoszącsiędokwestiidarowiznorazposagów.Zwracałuwagę,
iżpodczaszaręczynrodzicewręczalinarzeczonymsymbolicznedary,natomiast
podczasoficjalnychzaślubinwymaganebyłyjużkonkretnedarowiznydlamłodych
małżonków.Akcentującelementzgody,uczestnictwaorazwianiposagówVacarius
odnosiłsiędotradycjirzymskiej11.Różnicęmiędzyobrzędamiwywodziłznomen-
klatury,wskazując,iżpodczaszaręczynparęnazywasięnarzeczonyminarzeczo-
ną,aprzyzaślubinachstająsięmężemiżoną.Podczaszaręczynpodstawowym
aspektem,naktóryzwracałuwagęVacarius,byłazgodanazawarcieprzyszłego
związkumałżeńskiego.Wyodrębniłtakżeprawomajątkoweorazwłasnościowe,
wedlektórychdozwolonebyłydarowiznypomiędzynarzeczonymi,którzyniemie-
lijeszczewspólnotymajątkowej,natomiastzabronionemiędzymałżonkamigro-
madzącymiwspólnymajątek12.
9MagistriiVacarii,Summadematrimonio,London2010,s.14.
10Tamże,s.15:nDematrimonio.Cumadhumanigenerispropagationeminstitutumsitmatrimo-
nium,cumqueuiretmulierincarniscommixtioneunacarofiericredantur,ideoputaueruntquidam
etiamsummorumpontificuminipsacarniscommixtioneconstarematrimonium.quamremouereopin-
ionemcuraueruntpericiores.VndeAmbrosius:Cuminiciaturconiugium,coniugiinomenasciscitur.
quasituncetnonpostea.undesubicit:Nondefloratiovirginitatisfacitmatrimoniumsedpactioconi-
ugalis,idest,quauiroreipsaconiungitur,nonquauiropromittitur.Hecinterpretaciocongruitdifn-
itioniconiugii:estenimconiugiumconiunctiomarisetfemineindiuiduamconsuetudinemuiteconti-
nens.Nonitaqueincarniscommixtioneconsistuntnuptie,necinsponsaliumconuencione,sicutalii
quidamputant,inquatantumspesestfuturimatrimonii.quodexsponsaliumdifnitionemanifestest:
Sponsaliauerosuntmentioetrepromissiofuturarumnuptiarum”.
11J.Zabłocki,Zgodamałżeńskawprawierzymskim,w:HonesteVivere,red.E.Gajda,A.Sokala,
Toruń2001,s.303-311.
12MagistriiVacarii,Summa,s.15:nAliusitaquecontractusestsponsaliorum,aliusnuptiarum,et
omninoutriusquediuersaproprietas.namsicutarrarumdatioinsponsalibusfitetnoninnuptiis,ita
dotisdatioetnaturainnuptiisperficituretnoninsponsalibus.iteminsponsalibusnonuxordicitursed
sponsa,innuptiisnonsponsaseduxoruocatur.iteminsponsalibusnonetasattenditur,nondomicilium,
nonpresencia,sedsolussufcitconsensus.inconiugiouerotametasquampresentiaueldomicilium
