Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
48
I.TRUDNANIEPODLEGŁOŚĆ(1922-1926)
PoznańskiegonadelegatanazbliżającąsiękonferencjęwGenewie.Dlaczytelników
żydowskichbyłatojedynategodniapozytywnawiadomość.Następnadotyczyła
protestużydowskichposłówwobecdecyzjisejmowejKomisjiWojskowej,która,jak
twierdziłdziennik,zagradzałaŻydomdrogędostopnioficerskichwWojskuPol-
skim.WmyślustaleńKomisjinastopnieoficerskiewpolskichsiłachzbrojnychawan-
sowaćmoglitylkochrześcijanie(gentiles).Protestyposłówżydowskichokazałysię
daremne-informowałzWarszawykorespondentnJewishMorningJournal”128.Przy-
toczonakorespondencjanawiązywaładotrwającychodpoczątku1922r.pracnadusta-
oprawachiobowiązkachoficerów.Wtokudyskusjinadartykułem3ustawy,okre-
ślającym,ktomożebyćoficeremWP,KomisjaWojskowadowymoguobywatelstwa
polskiegodołączyławymógpolskiejprzynależnościnarodowej(sprawdotyczących
wyznaniawprojekcieustawywogóleniepodejmowano).Autorzyzmianwartykule
3utrzymywali,żepojęcienarodowościpolskiejnależyrozumiećwkategoriachpoli-
tycznych,anieetnicznych.Mimototakieujęcieartykułu3wywołałoprotestposłów
żydowskichiHermanaLiebermanazPPS129.WopiniiMaksymilianaA.Hartglasa
projektustawyróżnicowałobywateliwedługkryteriównarodowych,awięcniezgod-
niezkonstytucją;pozatymtaksformułowanaustawaskutkowałabywykluczeniem
Żydówzkorpusuoficerskiegowarmii130.Ostatecznieartykuł3ustawyzredagowany
128KorespondentembyłZ.Wolf-zob.ibidem,nTheJewishMorningJournal”,January29,
1922,k.58.
129P.Stawecki,PolitykanarodowościowawwojskuDrugiejRzeczypospolitej,w:Mniejszościnarodowe
iwyznaniowewsiłachzbrojnychDrugiejRzeczypospolitej1918-1939:zbiórstudiów,red.Z.Karpus
iW.Rezmer,Toruń2001,s.33.
130SzymonRudnickiprzytaczaróżneprzykładydyskryminacjiŻydówwWP,m.in.pomijanieich
wawansach.Mimotow1927r.oficerówŻydówbyłowWPwięcej(87osób)aniżelioficerówobrządku
greckokatolickiegoiormiańskiego(45osób),choćtychostatnichbyłowwojskuwięcej(18081grekoka-
tolikówiOrmian)aniżeliŻydów(12345).Nienegującprzykładówmogącychświadczyćodyskrymina-
cji,uważamy,niedużyodsetekżydowskichoficerówwarmiiwlatach20.i30.wynikał-pozawzględa-
mipolitycznymi-znegatywnegostosunkuwieluwyznawcówjudaizmudoWP.nWyrazemtego-pisał
PiotrStawecki-byłoznaczneuchylaniesięodpoboru”.NegatywnystosunekŻydówdosłużbyujaw-
niłsięniemalodpoczątkuistnieniaWP.Ostosunkumojżeszowychdouchwałysejmuzmarca1919r.
opowołaniusześciurocznikówdowojskatensamautorpisze:nŻydzipodlegającyuchwaleoświadczali,
żestanowiąosobnąnarodowośćiuchylalisięodpoboru”.WedługStaweckiego:nŻydzi[…]byliżołnierza-
mimałowartościowymipodwzględemlojalnościpaństwowej.Podatninawszelkiegorodzajuagitację,
przeważniebylizapatrywańkomunistycznych”.MiarąstosunkuŻydówdoWPipaństwamogąbyć
daneoliczbieochotnikówżydowskichwwojnie1920r.Do31VII1920r.spośród63,7tys.ochotni-
kówwyznawcyjudaizmuliczyli2tys.osób(3,2proc.).Wokresie1-21sierpniaŻydziliczyli708osób
(2,6proc.),spośród26,8tys.ochotników.Statystykipotwierdzająniechętnystosunekstarozakonnych
dosłużbywWP.Wlatach1922-1938stanowilioniśrednio4,91proc.stanuosobowegowojska,awięc
mniejaniżeliodsetekŻydówwstosunkudoogółumieszkańców.WedługWaldemaraRezmeraprzyczyną
ntegostanurzeczy”byłanpermanentnaniechęć-lubnawetotwartawrogość-dosłużbywojskowejzde-
cydowanejwiększościpoborowychnarodowościżydowskiej”.InnąprzyczynąpomijaniaŻydówwawan-
sachorazniedopuszczaniadoniektórychsłużbirodzajówbronibyłanalfabetyzmrekrutówżydow-
skich,którzyniepotrafilipisaćwjęzykupolskim.Problemtendotyczyłprzedewszystkimpoborowych
zKresówWschodnich.Odyskryminacjiwwojskuzob.S.Rudnicki,Żydziwparlamencie…,s.47-59.